De persoonlijkheid van de chirurg in kaart gebracht

Wie is toch die man of vrouw die bij jou aan de operatietafel staat? Die vraag is aanleiding voor heel veel speculaties en soms zelfs roddels. Maar er wordt ook serieus wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. De Surgical personality research group in het Leids Medisch Universitair Centrum (LUMC) publiceerde vorig jaar een studie naar de persoonlijkheid van chirurgen. Zij blijken gemiddeld meer open-minded, meer consciëntieus, extraverter, meer inschikkelijk en minder ontvankelijk voor angst en stress dan de algemene Nederlandse bevolking. Daarmee stopt het niet. Op allerlei vlakken – nationaal en internationaal – brengen onderzoekers de persoonlijkheid van de chirurg in kaart, zo laten Vincent Sier en Joost van der Vorst zien. ‘De onderzoeken kunnen bijdragen bij aan meer bewustwording, zelfbegrip en teambuilding binnen chirurgische teams.’

De onderzoeksgroep publiceerde in augustus 2022 het artikel ‘The big five: Studying the surgical personality’ in het wetenschappelijk tijdschrift Surgery, samen met onder anderen chirurgen Abbey Schepers en Joost van der Vorst van het LUMC en Roderick Schmitz van het Groene Hart Ziekenhuis. Tot verbazing van Sier was er in Nederland nog nauwelijks onderzoek gedaan naar de psyche van de chirurg. Hun studie was de eerste.

Big Five

De gevolgde methode is wel al wat ouder en wijdverbreid. Vincent Sier: ‘Voor het persoonlijkheidsonderzoek gebruikten wij de Big Five-methode. Daarbij wordt persoonlijkheid verdeeld in vijf domeinen: 1. de mate van open mindedness, 2. de mate van gestructureerd en gedreven, oftewel consciëntieus, werken, 3. extravert versus introvert zijn, 4. de mate van vriendelijkheid of inschikkelijkheid, oftewel agreeableness in het Engels, en 5. de mate van negatieve emotionaliteit, oftewel hoe gevoelig je bent voor angst of stress.’ Om deze te meten stuurde de onderzoeksgroep ongeveer driehonderd vragenlijsten naar chirurgen, aios en anios heelkunde en medische studenten in de regio Leiden. De respons was hoog voor zo’n onderzoek: 55 procent. De groep zette de uitkomsten af tegen de Nederlandse bevolking, de zogenaamde ‘normpopulatie’. Daarvoor mochten ze gebruikmaken van de LISS-database met gedetailleerde gegevens van een enorme groep Nederlandse huishoudens. Vervolgens verdeelden zij zowel de chirurgen (in opleiding) en studenten als de normpopulatie in drie leeftijdscategorieën: van 18 tot en met 25 jaar, van 26 tot en met 35 jaar en van 36 tot en met 67 jaar.
Zoals gezegd: de respons in regio Leiden was hoog. Dat zegt wel wat over het enthousiasme onder de chirurgen en chirurgen in spe. En ook de reacties op de publicatie waren positief. De volgende stap is om de persoonlijkheid van alle chirurgen in Nederland in kaart te brengen. Dat loopt voorspoedig, zo vertelt Vincent Sier. ‘We hebben contactpersonen in alle ziekenhuizen in Nederland. Die zijn nu bezig om vragenlijsten te verspreiden.’

Geen kookboek

De Leidse conclusies waren alvast opvallend. Chirurgen, studenten geneeskunde, aios en anios hadden duidelijk een ander Big Five-profiel dan de gemiddelde Nederlander. Vincent Sier: ‘Er waren ook verschillen tussen de generaties binnen de chirurgische groep. Die waren met name te zien bij open-minded zijn, dat is de openheid voor creativiteit en zelf ideeën hebben. Daarin scoren de chirurgen en studenten gemiddeld genomen hoger dan de arts-assistenten. Als het gaat om gevoeligheid voor angst en stress, dan ligt dat bij chirurgen en aios lager dan bij studenten.’

Daar kun je allerlei conclusies bij bedenken, maar Vincent Sier waakt ervoor om te speculeren. ‘Het is observationeel onderzoek’, zo benadrukt hij. ‘Dit is ook absoluut geen kookboek voor de perfecte chirurg! Het gaat ons meer om het bewust worden van je eigen persoonlijkheid en van die van de andere mensen in je team. Hoe ga je daarmee om? Eigenlijk beogen wij een middel tot reflectie. Op de OK, maar ook daarbuiten, is het bijvoorbeeld handig om te weten of iemand energie krijgt van sociale situaties of dat het juist energie kost. Het is ook goed om te weten of iemand georganiseerd is van karakter, want dan zal hij of zij zich bijvoorbeeld eerder kunnen ergeren aan een ongeorganiseerde omgeving dan iemand anders. Vervolgens is het goed om het daar met elkaar over te hebben.’ De conclusies van het onderzoek kunnen ook de basis zijn voor een goed functionerend chirurgisch team. ‘Mogelijk bestaat die uit een mix van verschillende persoonlijkheden,’ zegt Vincent Sier, ‘maar dat vraagt om nader onderzoek.’

Een eerste stap is al gezet. Om te kijken hoe verschillende disciplines werken binnen een team is de groep een nieuw onderzoek gestart naar aortateams. ‘We analyseren de persoonlijkheid van zowel interventieradiologen als thoraxchirurgen’, zo legt hij uit. ‘We hebben al een landelijke database met gegevens van vaatchirurgen, dus dan hebben we de hele ‘driehoek’ gecoverd. Samen met onderzoekers als aois heelkunde Merel Verhagen, die gespecialiseerd zijn in teamprocessen, gaan we vervolgens kijken hoe persoonlijkheden en teameffectiviteit met elkaar gerelateerd zijn.’ De vragenlijsten staan nu uit. Sier verwacht dat de onderzoekers in de loop van volgend jaar hun conclusies kunnen delen.

Cultuurverschillen

Daarnaast zoekt de onderzoeksgroep de internationale samenwerking op. Vincent Sier: ‘We werken nu met een groep uit het Verenigd Koninkrijk die onderzoek doet naar de impact van persoonlijkheid binnen de colorectale chirurgie, met name bij patiënten met rectale tumoren. Ze kijken bijvoorbeeld naar de klinische besluitvorming. Heeft de persoonlijkheid van de chirurg volgens de Big Five-methode invloed op het besluit om een stoma aan te leggen of twee darmsegmenten geheel aan elkaar te naaien? Hun conclusie is dat er daadwerkelijk verband is tussen de persoonlijkheid en de keuze van de chirurg.’ De eerste stap in de samenwerking met Engeland is een paper waarin de persoonlijkheidsgegevens van de colorectale chirurgen worden vergeleken met die van de gastro-intestinale chirurgen in Nederland. Die is net ingediend, zo laat Sier zien. ‘Daarna willen we het onderzoek uitbreiden naar besluitvorming in Nederland.’


Vincent Sier

Cultuurverschillen spelen een rol bij de vergelijking tussen chirurgen in verschillende landen. Tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn die al aanwezig. Het land heeft ook een totaal ander zorgstelsel. Maar de verschillen met een Arabisch land als Jordanië zullen nog veel groter zijn. Wat voor persoonlijkheden brengt dat met zich mee? Daar gaat weer een nieuw onderzoek over. Vincent Sier: ‘In Jordanië kijken we naar de jonge mensen in de chirurgie. Ze hebben daar enorme datasets met gegevens van studenten geneeskunde, assistenten en chirurgen onder de 40. Wij zijn erg benieuwd hoe die jonge generatie zich daar ontwikkelt. Hoe zit hun persoonlijkheid in elkaar en hoe kunnen we die gegevens koppelen aan die van chirurgen in Nederland? Dat zijn we nu aan het uitzoeken.’ Het voordeel daarbij is dat de Big Five-methodiek wereldwijd hetzelfde is. De vragenlijsten zijn ontwikkeld in de eigen taal.

Hobbywerk

Zo wordt de landkaart van het hoofd van de chirurg stapje voor stapje ingetekend. Het is gigantisch veel werk, maar Vincent Sier ziet het vooral als hobby. ‘Ik doe dit naast mijn promotieonderzoek naar een heel technisch onderwerp in de vaatchirurgie’, zo lacht de biomedicus. ‘Dat is dus iets totaal anders. Daarvoor moet ik veel labonderzoek doen. Ik hoop over anderhalf of twee jaar te promoveren.’ Hij loopt een apart traject, want pas daarna wil hij zijn master geneeskunde af gaan ronden. Het duurt dus nog even voordat hij zijn eigen persoonlijkheid als chirurg kan inbrengen in het operatieteam.

Meer informatie over de Big Five studie kun je vinden op www.surgicalpersonality.com