Nauwelijks vooruitgang in overleving getransplanteerde nier

Er worden geen grote stappen meer gezet als het gaat om het langer mee laten gaan van getransplanteerde nieren'. 'Twintig, dertig jaar geleden is er veel verbeterd in het tegengaan van afstoting op korte termijn, maar nu lopen we tegen de langetermijnproblemen aan en daar hebben we nog onvoldoende oplossingen voor'. Dit soort opmerkingen kun je regelmatig opvangen onder zorgverleners in de transplantatiegeneeskunde. Gevoelsmatig is de tijd van grote vooruitgang voorbij.

Volgens onderzoekers van de KU Leuven en enkele collega's uit Frankrijk en Duitsland, zijn de overlevingskansen van getransplanteerde nieren door de tijd heen nooit goed onderzocht in de context van veranderende donor- en ontvangerprofielen. Dat hebben zij nu gedaan, in een cohort bestaande uit meer dan honderdduizend mensen die tussen 1986 en 2015 een nier van een hersendode donor hebben ontvangen, verdeeld over 135 ziekenhuizen in 21 Europese landen.

De onderzoekers hebben gekeken naar het risico op nierfalen na transplantatie. Daarbij zagen ze dat tussen 1986 en 1999 de verbetering vooral zat in de overlevingskansen op korte termijn: in deze periode is het risico op nierfalen een jaar na transplantatie met maar liefst 64% afgenomen. Dat is ook terug te zien in het functioneren vijf jaar na transplantatie: deed in de periode 1986-1996 75% van de nieren het nog na vijf jaar, twintig jaar later is dat gestegen naar 84%.

Deze eeuw zijn het juist de overlevingskansen op langere termijn die verbeterd zijn. Die veranderingen staan los van dat donoren en ontvangers ouder zijn geworden, melden de onderzoekers. Het is een weerslag van de evolutie in de transplantatiezorg. Maar als de onderzoekers corrigeren voor de veranderende karakteristieken van donoren en ontvangers, zien ze dat de stijgende lijn op de korte termijn, sinds 2000 naar beneden is afgebogen.

Op de site van de KU Leuven noemt hoofdonderzoeker Maarten Naesens het 'frappant' dat de vooruitgang gestagneerd is terwijl er op andere domeinen in de geneeskunde juist zoveel vooruitgang is geboekt de afgelopen vijftien jaar. Hij heeft er wel een verklaring voor: "De medicatie die we nu nog altijd gebruiken om afstoting van een nier te voorkomen, dateert uit de jaren '90 van de vorige eeuw. Uiteraard is onze wetenschappelijke kennis de laatste 15 jaar toegenomen, maar dat heeft zich niet vertaald in betere medicijnen. Dat betekent dat er duidelijk nood is aan innovatie op het vlak van niertransplantatie.

Bron: Kidney International