Stoppen met inhaalzorg

Met een lichte en volstrekt logische spanning komt onze patiënt de operatiekamer binnengereden. Drie keer is scheepsrecht zegt ze. Daarmee doelt ze op de vorige twee keren dat ze ’s ochtends, in afwachting om opgehaald te worden voor haar operatie, te horen kreeg dat ze zich weer kon gaan aankleden en naar huis mocht. Beide keren geen IC-plek beschikbaar die ze nodig zal hebben na de operatie. Nu zes weken later is het eindelijk zover. We praten over wat ze na haar herstel wil gaan doen, de verjaardag van haar kleinkind vieren en in het voorjaar een rondreis maken door Kroatië.

Tijdens het opereren bedenk ik me dat deze patiënte bij de zogenaamde groep inhaalzorg hoort. Een term die gebruikt wordt om de zorg die vertraagd is door de crisis mee aan te duiden. Een term die allerlei dingen suggereert en enkel een illusie opwekt.

‘Inhaalzorg’ impliceert dat wanneer we even een sprintje trekken in de zorg, de achterstand weg is en we weer op het niveau zitten van voor de crisis. Maar om een sprintje te kunnen trekken en je tegenstander in te halen moet je reserves hebben, fysiek en mentaal. Op beide vlakken heeft de zorg in ons land denk ik alles wel gegeven wat het heeft, iedere golf opnieuw. De reserves zijn op, we zijn aan het verzuren, raken uitgeput.
Daarnaast impliceert het nog iets wat veel erger is. Namelijk dat je zorg die weken of maanden heeft stilgestaan simpelweg kunt inhalen. Soms kan dit, vaak ook niet. Tumoren groeien door, kransslagaderen gaan dichter zitten en een aneurysma in je hoofd of buik groeit of erger; barst. In de tijd dat patiënten aan het wachten zijn op behandeling, groeit hun ziekte. En wanneer dit lang genoeg is zal dit invloed gaan hebben op hun vijfjaarsoverlevingskans.
De term ‘inhaalzorg’ impliceert nog meer. Dat we, wanneer alle zorg is weggewerkt, alles weer normaal is en terug bij het oude. Dat je als het ware over de finish komt en klaar bent. Dat is niet zo. De coronacrisis heeft ons duidelijk laten zien hoe precair ons zorgstelsel is. Wat we willen en kunnen is niet in evenwicht. Wat we willen kunnen kan niet.

Terug naar de operatiekamer waar het steeds stiller wordt. Bij het inspecteren van de buik worden we onaangenaam verrast. Naast de al bekende tumoren die op de scans te zien waren worden er allerlei kleine tumoren ontdekt, verspreid door de hele buik. We maken een scorelijst aan voor deze patiënte en brengen alle zichtbare tumoren in kaart en gaan het aantal tumoren tellen. De score die hieruit komt mag niet hoger zijn dan een vastgesteld aantal om de operatie door te kunnen laten gaan. We tellen voor de zekerheid een tweede keer en hebben de score duidelijk. Het is nét te veel, te veel tumoren. In de zes weken die deze patiënte heeft gewacht op deze operatie is de kanker door blijven groeien. We kunnen haar niet opereren. Een operatie zou te risicovol zijn met grote kans op ernstige complicaties. De chirurg legt aan de assistent uit wat verdere behandeling zal zijn, een palliatief traject om haar laatste maanden zo comfortabel mogelijk te laten zijn. We gaan de buik sluiten. Geen genezing meer mogelijk. Een open-dicht procedure, een vreselijke term.
Was dit zes weken eerder wel mogelijk? Niemand die hier hardop een uitspraak over doet maar we voelen hoe het systeem hier faalt, hoe graag we deze mevrouw zes weken eerder hadden willen helpen. Wie weet wat dan…

Laten we ophouden om het over inhaalzorg te hebben. Een nieuwe term lijkt me veel beter op zijn plaats: inhaalbeleid.

We willen in Nederland een behandeling kunnen geven wanneer dit nodig is, we willen genezen, we willen heel erg veel en ik denk dat alle Nederlanders dit willen. Maar we kunnen het niet. Niet altijd. Niet meer. Dat is wat we de afgelopen twee jaren hebben gezien. Het zorgsysteem is uitgeput.
Hoe krijgen we onze vraag naar zorg en het aanbod hiervan in evenwicht? Als het nu niet duidelijk is dat hierin drastische veranderingen nodig zijn weet ik niet wat er wel voor nodig is om het duidelijk te laten zijn.

Vanuit de zorg kaats ik de bal terug naar onze nieuwe regering. Richten jullie je op een geniaal inhaalbeleid? Dan gaan wij ondertussen door met zorgen.