De natuur heeft een restaurerende werking

Marian Valk is naast ondernemer ook een fervent aanhanger van een gezonde levensstijl en het buitenleven. Haar overtuiging is dat een gezonde levensstijl de basis is van een gelukkig leven.

Je bent erg actief op social media, waarin we je vooral veel in de natuur zien, heeft dat een speciale reden?

Natuur heeft een restaurerende werking. Dat betekent dat natuur zowel de fysieke als psychologische vermogens van mensen herstelt. Natuur verlaagt stress, zorgt voor een lagere bloeddruk en heeft een positieve invloed op iemands stemming en concentratievermogen. Hier wordt steeds meer onderzoek naar gedaan. Omdat het voor vrijwel iedereen toegankelijk is als ‘hersteller’ promoot ik dat graag.
Ook in de zorgsector doet het zijn intrede: onderzoek toont aan dat patiënten in ziekenhuizen minder stress ervaren wanneer er natuurlijke elementen aanwezig zijn (zoals planten in hun kamer, een aquarium in de hal of een binnentuin). Ook wanneer er uitzicht op natuur heeft een gunstige invloed op herstel. Natuurlijke elementen in een ziekenhuis zorgen er daarnaast ook voor dat patiënten minder pijn ervaren en het leidt af van de zorgen over hun ziekte. Dat geldt overigens eveneens voor het horen van de juiste (favoriete) muziek -ook in de operatiekamer!:-). De aanwezigheid van natuur biedt ook voordelen voor het personeel in ziekenhuizen. Het zorgt voor minder stress en een beter concentratievermogen, waardoor de werksfeer prettiger is en er minder fouten gemaakt worden Het kijken naar een poster van een natuurlijke omgeving heeft aantoonbare rustgevende en gezondheidsbevorderende effecten, zij het iets minder sterk dan zelf buiten zijn. Mijn foto’s van de natuur illustreren dus enerzijds mijn blogs maar hebben mogelijk ook andere positieve neveneffecten.

Ik ben sinds een jaar of 2 steeds actiever geworden op LinkedIn. Dat is heel geleidelijk gegaan. Schrijven en fotograferen vind ik leuk en ik ben bewust actief in de natuur. Doordat ik zelf merkte hoe snel je buiten energie kunt opdoen ben ik me gaan verdiepen in onderzoek hierover. Van de inzichten en ervaringen die ik heb opgedaan maak ik gebruik in mijn posts, soms vlogs. Ik zie dat LinkedIn van een kaartenbak met contacten en het uitwisselen van vacatures is geworden tot een social medium waar van alles gebeurt. Kennis delen, storytelling, inspiratie opdoen en vragen stellen. Bruikbaar, nuttig en soms gewoon leuk.
Door me te beperken tot 1 platform bewaak ik de tijd die ik erin investeer. En ik kan focus houden want een dag heeft 24 uur. Dat betekent keuzes maken: niet alles past in een dag, en niet alles wat kan hoeft. Ik ken geen FOMO (fear of missing out), hoeft niet overal bij te zijn. Keuzes maken is een noodzaak in een tijd waarin er een overvloed is aan mogelijkheden (en prikkels). Niet kiezen of altijd ja zeggen wanneer je uitgenodigd wordt of jouw hulp gewenst is kan voor mensen soms onrust en stress opleveren zonder dat ze dat door hebben.  Mijn posts kennen een format dat mensen zijn gaan herkennen; foto’s van de natuur, gemaakt op de dag zelf dus actueel. Daarbij een ‘story’ met een persoonlijke kant en een ‘les’, tips, inzicht of ervaring waar de lezer ook iets aan zou kunnen hebben De thema’s raken vaak mijn werk als coach.
De enkele keer dat ik twijfel over de persoonlijke dingen die ik schrijf laat ik mijn stukjes aan mijn zoon lezen. Zoals de keer dat ik een artikel schreef over mijn vader, die Parkinson heeft. Als mijn zoon zegt dat het goed is -en in dit geval was zijn mening dat het stuk mijn vader eer aandeed- dan is het een ‘go’.
Laatst zei iemand; je stukjes inspireren mensen en zijn voor mij een ‘slijpsteen voor mijn geest’. Ik wou dat ik het zelf bedacht had zo mooi omschreven. En een kennis die ik ontmoette bij een workshop wilde onlangs bijpraten tijdens een wandeling. Hij zei me: ‘ik loop nu 1,5 uur naast je, we spreken over van alles en je bent precies zoals je je op Linkedin laat zien. Jouw positieve insteek en je energie moeten wel intrinsiek zijn, je bent authentiek’. Dat hij dat zei voelde als een heel groot compliment waar ik stil van was.

Is er een relatie met je werk als consultant / coach en het buitenleven?

In mijn werk zet ik het ’buitenleven’ in wanneer het past en iets kan opleveren. Vanzelfsprekend heb ik soms ook dagen dat ik de hele dag binnen ben, op kantoor ‘zit’ . Of opdrachtgevers bezoek en me verplaats per auto. Ongemerkt zijn er in mijn werk vaak mogelijkheden om buiten actief te zijn. De meeste van mijn coachingsgesprekken vinden plaats tijdens een wandeling:win-in-het-kwadraat: ontspanning, creativiteit, het praat gemakkelijk, je doet nieuwe energie op. De manier waarop iemand de wandeling beleeft en wat hij of zij doet veel vertellen: let iemand op details, blijft hij soms letterlijk stilstaan? Kijkt iemand ver vooruit of is hij geneigd snel te lopen en te spreken hetgeen hem de adem beneemt (en vanwaar die haast)? Ook tijdens trainingen las ik ruimte in om naar buiten te gaan. Vaak met een opdracht maar dat is geen must. Na de lunch is het dé manier om een dip te voorkomen en mensen weer even op te laten laden. Hoofd leger, frisse lucht, nieuwe energie en daarna weer aan de slag.
Als interimmer kies ik er regelmatig voor om naar buiten te gaan voor een overleg Ook functioneringsgesprekken voer ik zonder probleem buiten. En als het ‘slecht weer’ is -voor zover dat bestaat- lopen we naar een externe locatie waar het droog en warm is. Even in beweging is beter dan geen beweging.

Op je website las ik een referentie van een Nederlands ziekenhuis, wat heb je geleerd van deze (ziekenhuis) periode?

Ik heb veel respect voor mensen die met hart en ziel kiezen voor de zorg. De balans bewaren tussen enerzijds voldoen aan alle voorschriften, kwaliteitseisen, administratie en anderzijds ruimte houden voor de menselijke maat en persoonlijke aandacht is een grote uitdaging. Ik ben ook in de rol van patiënt in verschillende ziekenhuizen geweest, zowel in randstad als kleinere ziekenhuizen. Voor mij is bijvoorbeeld hoe en óf een arts of verpleegkundige jou als mens ziet van groot belang. Een anesthesist die vlak voor ik onder narcose ga zegt; ‘zoek maar een mooie droom uit!”, dat vind ik onbetaalbaar. Of een verpleegkundige die, wanneer ik vertel dat ik bloednerveus ben voor de ingreep zegt ‘wat kan ik voor je doen’? En vervolgens gedurende 10 minuten mijn hand vasthoudt als ik zeg dat ik daar rustig van word. Dat soort gebaren en aandacht maken het verschil. Ze zijn van onschatbare waarde maar staan nergens in een protocol of checklist.
Ook de enorme verantwoordelijkheid viel me op en de hoge druk in de ziekenhuizen: Mensen in de (ziekenhuis)zorgsector nemen dagelijks beslissingen die ingrijpend zijn. Besluiten die impact hebben en soms onder extreme druk tot stand komen. Meer nog wellicht dan in andere sectoren is het kúnnen en dúrven vertrouwen op jezelf en elkaar van belang.  Ik werk inmiddels veel met real drives (een drijfverentest). Een volgende keer zou ik dat zeker ook willen inzetten. Juist vanwege het teamwork, op elkaar kunnen vertrouwen en aan een half woord genoegd hebben. Elkaars voorkeuren en gedrag kunnen begrijpen is dan vaak van belang .

Op dit moment is de werkdruk in ziekenhuizen erg hoog. Wat zou jouw advies zijn aan medewerkers die tegen overbelasting aanzitten?
 
Ik zou iedereen op het hart willen drukken te werken aan een gezonde leefstijl. Elementen die daar wat mij betreft in zitten zijn: Voldoende slaap en ontspanning. Wanneer je veel piekert schrijf op wat in je hoofd rondgaat. Voldoende beweging en buitenlucht. Verbinding met andere mensen. Dingen doen waar je ogen van gaan stralen, Gezond en lekker eten en zo je lichaam voeden. Ik vind ook iets van drugsgebruik; het is niet de oplossing. Bij voorkeur niet roken, matig drinken. Positief denken en spreken over jezelf. Genieten met een hele duidelijke hoofdletter. Dat genieten betekent veelal iets anders dan groots en meeslepend leven. Dat ik bijvoorbeeld vanmorgen na mijn boswandeling scharreleieren bij een hobbyboer kon meenemen, dat is voor mij ook genieten. Kneuterigheid en nostalgie kunnen heerlijk en erg bevorderlijk zijn voor iemands ’well-being’. Iemand anders kan overigens juist extreme kicks nodig hebben om zich goed te voelen. Er is, zoals bij veel persoonlijke dingen, geen ‘one sizes fits all’.

Rust en ontspanning gaan aan waarde toenemen wanneer je druk ervaart. Het is daarnaast aan te raden in tijden van druk meer tijd te gaan besteden aan in dingen die je energie geven. Minder (privé) afspraken maken die voelen als verplichtingen. Je lichaam geeft vaak signalen wanneer je teveel vraagt van jezelf. Oof wanneer je ergens niet meer tevreden over bent. Hoe beter je jezelf kent en hoe beter je luistert naar signalen, hoe sneller je in actie kunt komen en kunt voorkomen dat dingen ‘erger’ of groter worden.
Er zijn diverse aspecten in een leven die invloed hebben op hoeveel (werk)stress iemand ervaart. Ten onrechte wordt soms verondersteld dat stress op het werk voornamelijk bepaald wordt door de objectieve werkdruk die er is. Maar als je zoon ernstig ziek is, je relatie onder druk staat of je financiële problemen hebt, dan speelt dat mee. Grote kans dat je veerkracht verminderd is. In dat soort situaties kun je minder goed omgaan met druk op het werk en kun je eerder de nadelige gevolgen ervan kunnen ondervinden.

Kortdurende stress kan een functie hebben (je opladen voor een belangrijke gebeurtenis bijvoorbeeld). Langdurige spanning en druk zijn over het algemeen ongezond en goed te voorkomen. Je kunt leren hoe je er goed mee om kunt gaan, het hanteerbaar maken voor jezelf. Bij coaching is dit preventieve aspect meer dan eens een of de belangrijkste doelstelling. En het werkt! Ik ga met mensen op zoek naar achtergronden, triggers, coping stijlen. Gezamenlijk bepalen we de beste manier om effectief en gezond te blijven. Ik kan het iedereen aanbevelen, mensen zeggen vaak achteraf; ik had het veel eerdere moeten doen. Dat is wat mij betreft niet zo; iedereen kiest zijn eigen moment. Als je het treft heb je een werkgever die alert is en je hierbij faciliteert. Mijn aanbeveling: Ervaar je problemen? Kaart het aan bij de mensen die een belangrijke rol in je leven spelen en als het even kan ook bij je werkgever


De zorg in het algemeen schreeuwt om personeel, op de OK het hardst geloof ik. Heb jij een idee hoe we dit zouden kunnen aanpakken?

Belangrijk is denk ik om goed te kijken wat de oorzaken zijn van het afhaken en ‘grondig in te grijpen’. Recent(14 augustus 2019, de Groene) verscheen er nog een artikel over de verpleegkundigen die afhaken;’ het werk valt vies tegen’. Vijf procent meer loon, een hogere toeslag op overwerk plus betere afspraken over arbeids- en rusttijden en over instroom en behoud van medewerkers. Dat is wat de verpleegkundigen willen las ik. En uitstromers geven veelal aan werkdruk te hoog te vinden, onvoldoende begeleiding te hebben gekregen (geen tijd voor. Ook hoge fysieke en lichamelijke belasting en veel administratie worden genoemd . Grootste klacht: de arbeidsdruk, met name door overwerk. Meer en meer zorgprofessionals gaan via detachering werken omdat ze daar bij de huidige krapte meer kunnen verdienen en zelf kunnen bepalen wélke uren ze draaien, las ik. Ik sprak onlangs met een aantal jonge mensen werkzaam de zorg of in opleiding daarvoor. Allemaal zeer betrokken en gepassioneerd, zoals velen. Zij gaven aan dat vier dagen per week werken zou bijdragen aan werkplezier en welbevinden. Ook zeiden ze tegen me dat het belangrijk is mensen die voor de zorg willen gaan kiezen een voldoende realistisch beeld te schetsen van wat ze gaan tegenkomen.
Veel mensen zijn bereid veel te ‘geven ’als er door het management naar ze geluisterd wordt (serieus genomen), ze goed in hun vel zitten en er sprake is van sociale support.
Bij de bezuinigingen in het verleden (beleid vanuit de overheid) is in mijn optiek geen rekening gehouden met lange termijn effecten. Ik denk dus dat de overheid nu ook in ieder geval voor een belangrijk deel aan zet is. Het werken in de zorg mag in de volle breedte aantrekkelijker worden gemaakt, beter betaald, zij instroom vergemakkelijken, meer rusttijden, minder werkdruk, betere begeleiding.

Wat is jouw belangrijkste tip om zolang mogelijk gezond inzetbaar te blijven?

Er zijn helaas geen wonderformules die een garantie zijn voor duurzame gezonde inzetbaarheid bieden. Ook bestaan er geen quick fixes wanneer er ongewild iets fout gaat. Wel kun je zelf veel doen: Het leven is in mijn optiek niet iets wat je overkomt, het is een route die ruimte laat voor keuzes.
Als ik gevraagd slechts 1 ding te noemen waar mensen in het licht van duurzame inzetbaarheid vrijwel altijd hun voordeel mee kunnen doen? Dan kies ik voor buiten bewegen. Het is tevens een van de kenmerken van de inwoners van de zogenaamde blue zones (de 7 gebieden in de wereld waar mensen meetbaar langer leven). Wanneer je regelmatig 30 minuten wandelt gebeuren er veel positieve dingen. (bevestigd door wetenschappers). Het vermindert hartproblemen door de bloeddruk te verlagen en de bloedcirculatie te verbeteren. Een flinke wandeling verhoogt de zuurstofcirculatie in het bloed en helpt de longen beter werken. Verbeterde hersenfuncties (mentale functies) zijn aangetoond. Wandelen is gemakkelijk, en iets wat weinig energie kost, het activeert de grote spieren, wat dan weer resulteert in het verbranden van vet. Een kalme geest is ook een van de effecten. Het kan bijdragen aan het tegengaan van cardiovasculaire ziekten, diabetes en depressie. De vader van de westerse geneeskunde, Hippocrates, had misschien wel gelijk. Volgens hem is “wandelen het beste medicijn.”

Tenslotte: Ik durf te zeggen dat ons vermogen te herstellen vaak groter is dan we denken of weten. Mensen hebben veel kwaliteiten en kracht. Zien dat ze dat ten volle benutten, daar word ik enthousiast van!

Heb je na het lezen van dit artikel vragen of feedback? Meld het gerust via info@marianvalk.nl of zoek me op via LinkedIn.


Lees de samenvatting van dit interview in de OK Visie Krant van oktober.