Een chirurg is nooit bang

Vaak denk ik terug aan de eerste jaren van mijn opleiding chirurgie. Een van de chirurgen destijds ging ook altijd langs bij patiënten in het verpleegtehuis die net uit het ziekenhuis waren ontslagen. Eén keer heb ik hem vergezeld. We reden in zijn cabrio en hij gaf nét even te veel gas, alsof hij vergeten was dat ík naast hem zat in plaats van een blonde coassistente. Niet toevallig was het dezelfde chirurg die op de jaarlijkse skivakantie met de afdeling altijd als eerste off-piste ging en bij iedere gewonde die van de berg werd gehaald, de lokale hulpverleners opzij duwde met de uitroep: ‘Geh weg, ich bin Traumachirurg!’

Machogedrag, het komt in ons vak zeker voor. Chirurgen stellen zich soms op als onverschrokken strijders tegen ziekte en onheil. Dat kan wat overtrokken overkomen, maar feit is wel dat wij dagelijks in vaak lastige situaties tientallen beslissingen moeten nemen. Beslissingen die voor onze patiënten vérstrekkende gevolgen kunnen hebben en soms zelfs het verschil maken tussen leven en dood. Chirurgie is geen vak voor twijfelaars. Angst is immers vaak een slechte raadgever. ‘Een chirurg is nooit bang’, hoor ik mijn skiënde oud-collega nog zeggen.

Tegelijkertijd weet een chirurg ook dat hij of zij helaas niet alles zelf in de hand heeft. Het gevaar van een foute beslissing of handeling, een gemiste diagnose of een complicatie ligt vrijwel dagelijks op de loer. Ik weet dan ook zeker dat iedere chirurg ’s nachts wel eens wakker ligt na een moeilijke operatie of een lastig besluit.

Zelf voel ik als maag-darmchirurg die onrust vaak na een grote darmoperatie. De eerste paar dagen zijn spannend. Het grote gevaar is een naadlekkage, meestal na drie of vier dagen. Als ik om me heen kijk zie ik deze onrust terug bij vrijwel iedere chirurg. Ik sta er dan ook niet vreemd van te kijken als een collega tijdens zijn vrije weekend toch even bij zijn patiënten langsloopt om met eigen ogen te zien hoe het gaat. Chirurgen hoeven dat niet aan elkaar uit te leggen. Een blik van verstandhouding is genoeg om allebei te beseffen: een chirurg zonder angst bestaat niet.