‘Een klein mens is heel delicaat’

Zorg mogen leveren aan de allerkleinsten is het mooiste dat er is volgens dr. Peter Woerdeman, kinderneurochirurg in het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. Dr. Woerdeman werkt vier dagen in de week in het UMCU/WKZ en Prinses Máxima Centrum. Daarnaast is hij betrokken bij het onderwijs van de aios neurochirurgie en alsof dat nog niet genoeg is werkt hij een dag in de week in het Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede.

Hoe bent u in dit vak terechtgekomen?

Na het afronden van mijn co-schappen Geneeskunde ben ik in 2001 als arts-assistent gaan werken op de afdeling Neurochirurgie in het UMC Utrecht. De colleges van professor Tulleken en zijn passievolle fascinatie voor en uitvoering van het vak enthousiasmeerden mij destijds zodanig, dat ik mij stortte op het specialisme waarin ik nu werkzaam ben, de neurochirurgie. Dat ik arts wilde worden, heeft alles te maken gehad met het werk van mijn opa. Hij was huisarts-oude-stijl in Valkenswaard. Altijd bezig en in de weer met de zorg voor zijn patiënten. Mijn opa was heel praktisch ingesteld en deed veel (kleine) operatieve ingrepen in die tijd zelf. Ik vond het als jong mannetje prachtig in de praktijk in Valkenswaard…

Tijdens mijn studie wist ik al gauw dat ik een chirurgisch vak zou gaan kiezen. Gedurende de co-schappen zag ik hoe bijzonder het is om binnen het domein van het centraal zenuwstelsel en haar uitlopers te mogen werken; aandoeningen van dit domein hebben enorme impact op het ‘zijn en functioneren’ van mensen. Om hier iets aan te mogen en te kunnen doen geeft een enorm gevoel van zingeving. Ik stapte dus binnen een vakgebied waar het ontwikkelproces continu uitdagend is, op het gebied van zelf opgeleid worden, precisie vaardigheden eigen maken, innoveren van technieken, met mensen omgaan waarvan hun leven ineens heel onzeker wordt en de nieuwe generatie neurochirurgen opleiden. En dit alles binnen een intrinsiek ontzettend geëngageerd team neurochirurgen, collega specialisten, verpleegkundigen en operatiekamer medewerkers.

Wat was uw motivatie om kinderneurochirurg te worden?

Gedurende de opleiding, en die duurde wel een tijdje vanwege de combinatie opleiding/promotieonderzoek, kwam ik in contact met alle sub-specialismen binnen de neurochirurgie. Dr Patrick Hanlo, kinderneurochirurg die ons helaas veel te vroeg is ontvallen, nam me vaak op sleeptouw in het WKZ. Daar ervaarde ik hoe mooi de zorg voor de allerkleinsten is, ook op het gebied van de neurochirurgie. In 2012, een jaar na mijn opleiding, heb ik een intensief fellowship kinderneurochirurgie gedaan in Vancouver, Canada, en genoot ik steeds meer van het vak. En ik kreeg er ook steeds meer grip op!

In vaak maar al te korte tijd vertrouwen verkrijgen van ouders, die hun dierbaarste bezit ‘afgeven’ om geholpen te worden aan delicate aandoeningen, vraagt een professionele omgeving waar het vertrouwen heerst om deze altijd uitdagende zorg zo goed mogelijk te kunnen leveren. Het vraagt ook om zelf een zeker en veilig gevoel te hebben en het vertrouwen te ervaren van je werkomgeving. En dat is zo, en in het bijzonder op het OK-complex in het WKZ/UMCU.

Hoe ziet een gemiddelde werkweek er voor u uit?

Vier dagen in de week werk ik in het UMCU/WKZ en Prinses Máxima Centrum. Deze ziekenhuizen zijn allemaal aan elkaar verbonden. Ik loop dus best wel veel op en neer tussen de verschillende centra om polikliniek of operaties te doen. Verder houd ik me bezig met onderwijs en opleiding van met name de aios neurochirurgie, en geeft ik wat les aan studenten.

Onderzoek doe ik ook, maar in iets mindere mate. Een leuk project is het ontwikkelen van een predictie model voor revisie operaties bij patiënten (ook kinderen) die een schedelimplantaat hebben moeten krijgen. En onderzoek naar de uitkomsten van behandelingen bij neonaten die een waterhoofd ontwikkelen net na hun geboorte. Al dit soort projecten doen we trouwens altijd in teamverband. Net als operaties, die doe je nooit alleen!

Naast het werk overdag zijn er ook de avond/nacht- en weekenddiensten. De diensten zijn best druk en inspannend en bestaan met name uit de acute neurochirurgische problematiek, zoals het behandelen van neurotrauma, inklemmingsbeelden als gevolg van verschillende ziektes, acute ruggenmerg problematiek enzovoorts.
O, en één dag in de week werk ik in het ZGV Ede. Daar behandel ik met name patiënten met degeneratieve rugproblemen en perifere neuropathieën.


Dr. Woerdeman op de OK van UMC-WKZ

Welke ingrepen verricht u zoal?

Ik behandel dus zowel algemene neurochirurgische ziektebeelden, als kinder-neurochirurgische ziektebeelden. In het AZU de volwassenen met neurochirurgische ziektebeelden (van ACDF tot tumor craniotomieën) en in het WKZ de kinderen met congenitale aandoeningen, hydrocephalus, trauma, infecties enzovoorts.
In het Prinses Máxima Centrum ben ik onderdeel van het team dat zich bezighoudt met de behandeling van kindertumoren van het met name het centrale zenuwstelsel. Als chirurg houd ik me met name bezig met de operaties binnen het behandelprogramma van kinderen met neuro-oncologische aandoeningen.

Welke ingreep vindt u het leukst om uit te voeren?

Oef, dat is een lastige. Zoals je ziet ben ik best hybride in de werkzaamheden en vind ik dus het brede palet van de neurochirurgie leuk. Maar goed, als ik dan toch moet kiezen, de behandelingen van kinderen met aandoeningen in de achterste schedelgroeve en aan de craniocervicale overgang scoren wel heel erg hoog! Ook vind ik opereren aan verschillende soorten van sluitingsdefecten (hoofd en wervelkolom) ontzettend leuk.

Zijn er patiënten die u extra zijn bijgebleven?

Die zijn er zeker. Ik zal niet in details treden, maar er zijn een paar patiënten die ik altijd zal onthouden, gezien de hevigheid van het ziektebeeld, het overlijden op ok, of het acuut moeten behandelen van mensen die (heel) dicht bij je privé leven staan. Bij deze patiënten ervaar je heel direct hoe kwetsbaar het leven is.

Wat ervaart u als het meest stressvolle van uw werk?

Eigenlijk is dat nooit het behandelen of het opereren van de patiënt zelf. Het is de weg daarnaartoe, die soms best heel stressvol is.
Na het stellen van de behandelindicatie is de organisatie om een patiënt te gaan behandelen soms ongewenst langdurig. De wachttijden waren voor Covid al aan de ruime kant, nu met Covid is dat alleen maar erger geworden en heb je regelmatig te maken met teleurstelling of frustratie van de patiënt. De wetenschap van schaarste aan zorgpersoneel en operatiemogelijkheden is dan best stressvol. Acute spoed behandeling is eigenlijk altijd wel te doen…dan wordt er desnoods ingebroken in electieve ok programma’s. Helaas geven afgevallen patiënten dan weer stress vanwege de noodzaak om de operatie te herplannen.


Ziekenhuis Gelderse Vallei

Ik kan me voorstellen dat uw vak emotioneel zwaar kan zijn, hoe ontlaadt u na een dag werken?

Ik denk dat dat niet heel anders is dan wat veel mensen na werk doen. Naar huis, met de familie eten en de dag van elkaar te bespreken. Verder vind ik het fijn in de tuin te werken (snoeien!), te lezen, soms een wandeling of een rondje op de fiets. De laatste tijd vind ik ook ontspanning in de naoorlogse kunst en bezoek aan musea.
Naast de drukte van het dagelijks leven, is het werk heel soms dusdanig emotioneel zwaar dat het fijn is om met een collega van de afdeling of van peer support te kunnen praten. In dat soort gesprekken zit toch ook wel ontlading.

Wat vindt u het grootste verschil tussen ‘volwassen’ chirurgie en kinderchirurgie?

Buiten de OK zijn dat ‘de ouders’ vooral. Op OK zijn het de soort aandoeningen en het (huid/bot/brein)weefsel zelf. De kleine mens is delicaat, tissue handling moet vaak wat subtieler en het circulerend bloedvolume is lager (dus bloedverlies is vaak nijpender).

Hoe ervaart u de samenwerking met de operatieassistenten en anesthesiemedewerkers?

Ik ben heel blij met de samenwerking op OK: heel professioneel, aardig en goed! En ik merk dat iedereen tegenwoordig heel oplossingsgericht is, ook bij drukte en tegenslag. Aan het einde van de dag, of nacht, is het altijd maar weer gedaan: bedankt team OK!