Inademen van chirurgische rook, hoe veilig werk jij?

Er zijn al veel onderzoeken gedaan naar de effecten van het inademen van chirurgische rook tijdens een operatie waarbij diathermie (elektrisch mes) wordt gebruikt. Alle onderzoeken en mogelijke preventieve maatregelen ten spijt wordt er nog niet in elk ziekenhuis of particuliere kliniek en bij elke ingreep standaard gebruik gemaakt van rookevacuatie.

Wat is diathermie?

Bij diathermie wordt gebruik gemaakt van twee elektrische geleiders. Door de hoge stroomdichtheid ontstaat warmteontwikkeling op de overgang van het metaal naar het weefsel. Die opwarming zorgt voor stelping van de bloeding. Hierdoor kan men snijden in weefsels en tegelijkertijd stelpen. Door de warmteontwikkeling ontstaat zogenoemde diathermische rook. Spanning en weefselweerstand bepalen de hoeveelheid warmte. Deze rook bevat in ieder geval de stoffen aldehyden, koolmonoxide en aromatische koolwaterstoffen (zoals benzeen en PAK’s). Tevens komen er zeer kleine partikels (fijnstof en ultrafijnstof) vrij die tot diep in de luchtwegen kunnen doordringen. Een indicatie van de exacte samenstelling is niet te geven, omdat hier onvoldoende gegevens over zijn en de procesomstandigheden per type weefsel variëren. Naast deze ‘normale’rookcomponenten onderzoek naar de samenstelling van chirurgische rook uitgewezen dat die ook bestanddelen bevat afkomstig van patiëntenweefsel, zoals viruspartikels, bacteriën en DNA. Er zijn gevallen bekend waarbij operatieassistenten genitale! wratten in haar neus ontwikkelde als gevolg van het inademen van diathermie rook bij het diathermisch verwijderen van deze wratten.

Waarom is chirurgische rook schadelijk?

Actief of passief in aanraking komen met rook; het is alom bekend dat dit schadelijk is voor de gezondheid. In de operatiekamer staat OK-personeel dagelijks bloot aan rookdeeltjes en dampen met gevaarlijke en risicovolle componenten. De oorzaak: elektrochirurgie, oftewel diathermie, die chirurgen bij 85 procent van alle operaties toepassen. Een techniek die bij uitstek geschikt is voor het snijden in weefsel en het stelpen van bloedingen. Maar de schaduwzijde zijn dus die gassen, dampen en deeltjes die bekend staan als elektrochirurgische rook. Vanaf de jaren 80 doet men onderzoek naar de gevaren van de blootstelling daaraan. Recent onderzoek toont aan dat de rook van 1 gram weefsel dat wordt verbrand door middel van diathermie gelijk staat aan het inhaleren van 6 ongefilterde sigareten in 15 minuten! Wetenschappelijke studies tot nu toe wijzen uit dat er ongeveer tweehonderd chemische componenten in chirurgische rook aanwezig zijn. Over de specifieke gezondheidsrisico’s voor OK-personeel tasten de geleerden echter nog in het duister. (bron: http://www.rps.nl/content/downloads/hoe-schadelijk-is-chirurgische-rook.pdf)

Worden overal de goede maatregelen genomen?

Arbeidshygiënist Erik Hagelaar heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de effecten van chirurgische rook. Een van de conclusies is dat het erg lastig is om de exacte waarden te meten die een chirurg of operatieassistent inademt tijdens een werkdag, de omstandigheden op de OK zijn daar te complex voor. Het beoordelen van de meetresultaten bijna nog lastiger.

Voor slechts weinig stoffen bestaat een wettelijke of gezondheidskundige grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling. Is die er wel, dan geldt de grenswaarde veelal voor een dagblootstelling en is de piekbelasting moeilijk te beoordelen. Met deze wetenschap is het voor ziekenhuizen erg lastig om beleid te maken, want hele harde cijfers zijn er niet. Hagelaar stelt dat ziekenhuizen en particuliere klinieken direct maatregelen moeten nemen in de vorm van een verplichting op rookevacuatie, bij ieder gebruik van diathermie. Voor het feit dat dit voor chirurgen niet altijd fijn werkt omdat de gasevacuatieslang het