Kom aan boord op de OK

Het zal je vast niet zijn ontgaan: afgelopen februari lag het grootste ziekenhuisschip ter wereld, de Global Mercy, twee weken aangemeerd in Rotterdam. De Global Mercy is een van de twee particuliere ziekenhuisschepen van Mercy Ships, speciaal ingericht om mensen in de armste landen in Afrika te helpen. Hoe zou het zijn om op de OK te werken van een ziekenhuisschip? Irma Rijsdijk is operatieassistent en ging in september 2019 voor het eerst aan boord. In juni hoopt ze weer drie weken mee te gaan, naar Senegal dit keer.

Hoe kwam je op het idee om mee te gaan met Mercy Ships?

Al heel wat jaren had ik de grote wens om eens mee te gaan met Mercy Ships. Ik had destijds een jonge collega die voor een aantal weken als operatieassistente meeging op het schip. Zij kwam terug met mooie verhalen en vanaf dat moment ontstond het verlangen om dat ook eens mee te maken. Toen onze kinderen uit huis gingen, was het voor mij het juiste moment.

Ik heb bij Mercy Ships geïnformeerd welke mogelijkheden er zouden zijn om mee te gaan op een schip. Aangezien ik er even tussenuit ben geweest vanwege de drukke combinatie met jonge kinderen en een opstartend bedrijf van mijn man, moest ik mijn vaardigheden wel weer op peil brengen. Ik besloot te gaan re-integreren.
Ik heb toen een ontzettend leuke baan gevonden als operatieassistent bij Park Medisch Centrum in Rotterdam, en in no time was ik weer terug in mijn vak. Na deze re-integratie stond niks mij meer in de weg om mee te gaan op het schip en heb ik mij in het voorjaar van 2019 aangemeld bij Mercy Ships.

En toen, kon je gelijk mee?

Na mijn aanmelding kwam er tijdens de zomervakantie een verzoek vanuit Amerika. Of ik in september al naar Senegal wilde komen vanwege een aantal afmeldingen van het operatiepersoneel. Ik kon daar werken op de African Mercy.
Op mijn werk was men heel enthousiast en gaven ze mij de mogelijkheid om dit te doen. En zo vloog ik begin september 2019 voor een periode van twee weken naar Dakar in Senegal. Ik vloog letterlijk mijn droom tegemoet!

Moet je eerst een scholing volgen voordat je mee kunt?

De dag na aankomst vindt een trainingsdag plaats. Deze dag is voor iedereen, van de elektromonteur, de kok en het medisch personeel tot de kapitein. Tijdens deze dag wordt geoefend hoe te handelen in geval van nood. Ook hoor je hoe het reilt en zeilt op het schip en krijg je praktische informatie over hoe je bijvoorbeeld je bankzaken kunt regelen of waar je wat boodschappen kunt doen. Ook vindt dan een rondleiding plaats.

Werk je met verschillende nationaliteiten op de OK?

Ons team bestond uit een internationaal gezelschap. De artsen (traumatologen) kwamen uit Amerika, een van de operatieassistenten kwam uit Maleisië en de andere uit Amerika, de anesthesiemedewerkster kwam uit Australië, terwijl de anesthesioloog ook uit Nederland kwam. Best fijn om weer in je eigen taal te kunnen praten na een lange dag Engels.

Welke ingrepen heb je daar gedaan?

Tijdens de twee weken dat ik op het schip gewerkt heb, hebben wij als team met name liesbreuken geopereerd. Je staat als team voor een week samen gepland op de OK.
Iedere operatiekamer heeft zo zijn eigen specialisme en operatieprogramma. Juist in deze periode werden veel plastische ingrepen gedaan. In Afrika komen vaak ernstige brandwonden voor waarbij contracturen ontstaan, dit met name bij kinderen. Op de andere operatiekamer werden schisisoperaties uitgevoerd.

Kom je ook aandoeningen tegen die we in Nederland niet zien?

Jazeker. Door slechte hygiëne en armoede komt de aandoening ‘noma’ voor. Dit zie je voornamelijk bij kinderen. Het is een ziekte waarbij zwerende en voortvretende wonden ontstaan, vooral in het gezicht. Het is een vreselijke aandoening die ik gelukkig in Nederland nog nooit heb gezien.

Kun je omschrijven hoe een operatiedag ongeveer verloopt?

Om 8:00 uur start de dag op de OK. Als OK-team maak je de operatiekamer gereed en pak je de noodzakelijke spullen. Na een korte briefing met het hele team wordt de eerste patiënt naar de operatiekamer gebracht. Aangezien de patiënten geen Engels spreken en alleen hun eigen taal kennen – in dit geval Wolof – worden zij geholpen door lokale vertalers. Deze vertalers zijn de hele dag aanwezig op de OK-gang en helpen ons waar nodig. Meestal waren de programma’s zo ingedeeld dat wij rond 16:00 uur klaar waren met werken. Dan dronken wij als team vaak nog even wat aan de bar.

Wat heeft het meeste indruk op je gemaakt?

Het meest indrukwekkend vond ik wel de dankbaarheid van de mensen. Wat voor ons heel gewoon is, is voor deze mensen levensveranderend. Of het nu om volwassenen of om kinderen gaat, de gezichten stralen wanneer zij het schip verlaten. Dat is iets wat ik nooit meer vergeten zal!

Is er voldoende voorraad qua instrumentarium en disposables/implantaten aan boord?

Toen ik aankwam in Senegal was de African Mercy net gearriveerd en zou de eerste operatieweek van start gaan. Er werd met smart gewacht op een aantal containers vanuit Amerika waarin veel disposables zaten.
De eerste paar dagen was nog niet alles aangevuld, maar we grepen gelukkig niet mis.
Je merkt dat iedereen een andere houding heeft dan in zijn eigen omgeving. Iedere arts heeft zo zijn eigen wensen, maar op het schip kun je met alles werken. Improviseren op zijn tijd is zeker nodig.

Heeft het werken voor Mercy Ships je kijk op het leven verandert?

Ik denk het toch wel. Het laat je heel goed beseffen dat wij alles hebben en dat alles voor ons binnen handbereik ligt. Ook ben ik me er zeer bewust van dat ik enorm dankbaar mag en moet zijn voor de goede bereikbaarheid van onze gezondheidszorg.
Toch merk ik ook dat je na thuiskomst in Nederland weer snel gewend raakt aan alle luxe hier.
De eerste drie weken van juni hoop ik weer naar Senegal te gaan. Tijdens de periode 2019/2020 heeft Mercy Ships zijn missie in Senegal helaas wegens Covid moeten afbreken.
Aangezien de wachtlijst nog lang niet was weggewerkt, heeft Mercy Ships besloten om terug te gaan naar Senegal om de patiënten te helpen die nog op een levensveranderende operatie wachten.

Ik ben dankbaar dat ik dat kan en mag doen!