OK van de Maand: Operatiekwartier Bornem

Deze maand een Vlaams operatiekwartier aan de beurt, dat van AZ Rivierenland. AZ Rivierenland is een perifeer ziekenhuis, sinds 2019 ontstaan door een fusie van de ziekenhuizen AZ Heilige Familie in Rumst en de Sint-Jozefkliniek in Bornem. Het ziekenhuis bestaat uit drie campussen. Campussen Rumst en Bornem herbergen acute zorg, met elk een dienst spoedgevallen en een dienst intensieve zorgen. Campus Willebroek is een volwaardig dagziekenhuis voor chirurgie, inwendige geneeskunde en geriatrie. Liesbet Van Roy is in 2017 afgestudeerd als bachelor in de verpleegkunde en werkt nu als operatieverpleegkundige op het OK van campus Bornem, waar ze zes operatiezalen hebben. Ze neemt ons mee de grens over.

Kun je schetsen hoe de dagelijkse gang van zaken bij jullie op het OK gaat?

Patiënten komen eerst binnen op de ‘voorbereiding’ of de preop-zaal. Hier krijgen zij een infuus en worden ze voorbereid voor hun operatie. Wanneer de vorige operatie afgelopen is, komt de omloopverpleegkundige de patiënt halen.
Na de operatie begeleiden de zaalverpleegkundige en de anesthesist de patiënt naar de PAZA (Post Anesthesie Zorg Afdeling), oftewel de recovery.

Per operatiezaal is één zaalverpleegkundige verantwoordelijk voor de zaal. Zij krijgt hulp van een omloopverpleegkundige voor de opstart en het afsluiten van de operatie. De omloopverpleegkundige zorgt er ook voor dat de zaalverpleegkundige lunchpauze kan nemen.
De zaalverpleegkundigen assisteren niet bij operaties. De chirurgen brengen hun eigen assistent mee of er wordt geassisteerd door een arts-stagiaire of coassistent.
Meestal ondersteunt de omloopverpleegkundige de anesthesist bij het intuberen en zorgt de zaalverpleegkundige voor het uitpakken van het materiaal en het aankleden van de chirurg.
Samen positioneren zij dan de slapende patiënt, zodat de chirurg of zijn assistent de patiënt steriel kan afdekken en dat de operatie kan starten.

De omloopverpleegkundige assisteert de anesthesist. Hebben jullie geen anesthesiemedewerkers?

Klopt. Per operatiezaal wordt er een anesthesist toegewezen. Deze wordt tijdens de inductie bijgestaan door de omloopverpleegkundige.
In België is er geen opleiding tot anesthesiemedewerker, wat wij betreuren. Natuurlijk kunnen wij de opleiding over de grens gaan volgen, maar hiervoor krijgen wij geen extra vergoeding en de opleiding zou dan ook enkel voor persoonlijke verrijking zijn.
Onze anesthesisten geven ons wel vaak voldoende uitleg en regelmatig worden er interne vormingen georganiseerd omtrent beademing, locoregionale anesthesie, interpretatie van parameters en medicatie. Wij kunnen in de meeste gevallen adequaat reageren wanneer de patiënt bradycardie of hypotensie vertoont.

Hoe ziet de opleiding tot operatieverpleegkundige eruit?

Sinds september 2019 bestaat de opleiding verpleegkunde uit vier jaar. Het laatste jaar is dan vooral een stagejaar. Je kan in België kiezen voor een opleiding verpleegkundige op HBO5-niveau of op bachelorniveau. Van een OK-verpleegkundige wordt verwacht dat zij minstens een bachelordiploma heeft.

Word je aangeworven in AZ Rivierenland, dan word je gedurende drie maanden gekoppeld aan een vaste verpleegkundige. Deze leert jou alle knepen van het vak. Wanneer de begeleider vindt dat je er klaar voor bent word je stilaan losgelaten en sta je er alleen voor. Natuurlijk steeds met de nodige ondersteuning van de collega’s.

Wanneer je voldoende ingewerkt bent, word je mee ingeschakeld in het wachtsysteem. Wij hebben geen inslapende wachten. Elke dag is er een verpleegkundige van wacht, die indien nodig van thuis komt als er een urgentie is. Ook in het weekend geldt deze regel, maar dan zijn er twee verpleegkundigen van wacht. Hierdoor wordt er van ons verwacht dat wij binnen vijftien minuten op de OK kunnen zijn.

Worden jullie regelmatig bijgeschoold in jullie vak en op welke manier gebeurt dit?

In ‘normale’ omstandigheden zijn wij verplicht om tweejaarlijks twintig bijscholingsuren te volgen die OK-gerelateerd zijn. De opleidingen mogen zowel intern gevolgd worden als extern. Elk jaar worden wij ondergedompeld in de Advanced Life Support. Dit is een verplichte opleiding, ongeacht je al aan je bijscholingsuren zit.
Opleidingen worden soms gegeven door firma’s die hun materiaal en/of apparatuur komen uitleggen, hogescholen die bijscholingen aanbieden of we volgen een opleiding die gegeven wordt door het VVOV (Vereniging Vlaamse Operatie Verpleegkundigen).