PSA, alleen een luxe binnen kantoortijden?

Met de herziening van de sedatierichtlijn uit 1998 is de veiligheid van Procedurele Sedatie en Analgesie (PSA) aanzienlijk verbeterd. De werkgroep die de verantwoordelijkheid had voor deze herziening had verschillende doelstellingen. De belangrijkste was het opstellen van kwaliteitseisen aan PSA op locaties buiten de operatiekamer om veilig en verantwoord PSA te kunnen toepassen.

Daarnaast was de opdracht om de medicolegale gevolgen, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de betrokken zorgverleners bij PSA rond complexe procedures te omschrijven. En als laatste werd er gevraagd een voorstel te maken voor een opleidingstraject tot PSA-praktijkspecialist voor artsen niet-anesthesiologen en niet-artsen (physician assistants respectievelijk nurse practitioners).

Nu, zo'n 5 jaar na het verschijnen van de conceptrichtlijn, kunnen we gerust zeggen dat de procedurele sedatie en analgesie een zeer succesvol initiatief is geworden. Ieder ziekenhuis heeft inmiddels verschillende sedatie praktijk specialisten in dienst of in opleiding en de vraag naar sedatie neemt alleen maar toe. Niet alleen van de specialismen die sedatie aanvragen bij hun procedures, maar ook van de patienten zelf. Niemand wil na een propofolsedatie nog een sedatie met dormicum en pethidine. Ook het assisterend personeel niet, maar dat terzijde.

Met het uitbreiden van de indicatiegebieden van PSA en daardoor de vraag, ontstaat er een situatie waarin PSA gezien wordt als een vast onderdeel van de procedure, waar het vroeger nog vaak gezien werd als een luxe. Daarnaast zie je ook dat niet de indicatiestelling voor PSA, maar de wens van de patiënt voor PSA en belangrijke rol gaat spelen. Of dit laatste medicolegaal te verantwoorden is, is de vraag, maar wel dagelijkse praktijk.

De druk op het rooster van de sedatiepraktijkspecialist (en de superviserende anesthesioloog) neemt daardoor toe. Door de toenemende vraag en uitgebreidere procedures passen vaak niet alle patiënten in een dagprogramma en moeten er keuzes worden gemaakt tussen wie wel en wie geen PSA krijgt. Niet zelden wordt er dan teruggevallen op de ouderwetse methode (met dormicum), die niet per definitie slecht is, maar wel de reden was voor het verschijnen van de nieuwe sedatierichtlijn.

We ontkomen er denk ik niet aan om gefaseerd continuïteit aan het brengen in de sedatiezorg, zodat er niet alleen tijdens kantoortijden beschikt kan worden over PSA, maar 24/7. Het is eigenlijk inherent aan het volgen van de sedatierichtlijn. Er zijn op dit moment ziekenhuizen aan het experimenteren met het inplannen van sedatiecapaciteit op zaterdagen, zodat er "spoed" sedaties kunnen plaatsvinden. Een goede ontwikkeling lijkt mij.

De vraag is of we als nieuw specialisme al toe zijn aan het verbreden van onze inzetbaarheid. Is het niet verstandiger om eerst te werken aan bijvoorbeeld onze juridische status (opname in BIG register) en het investeren in onderzoek? Ik voel voor beide...