Sedatiepraktijk-specialisten-opleidingen slaan de handen ineen

De Erasmus MC Academie in Rotterdam en de Amstel Academie van Amsterdam UMC hebben besloten hun krachten te bundelen. Beide academies bieden afzonderlijk van elkaar onder andere dertig verpleegkundige vervolgopleidingen en negen medisch ondersteunende opleidingen aan. Met ingang van 2022 slaan ze hun handen ineen en creëren ze een gezamenlijke opleiding tot sedatiepraktijkspecialist (SPS). Else Ouweneel en Geert Verweij (Amstel Academie, Amsterdam UMC) en Jeffrey Lemmers (Erasmus MC Academie), opleiders van onder andere de anesthesiemedewerkers en de sedatiepraktijkspecialisten, lichten deze keuze toe.

Wat is de aanleiding geweest om de twee opleidingen samen te voegen?

De SPS-opleidingen moesten in maart 2020 landelijk stoppen vanwege de coronapandemie. De studenten waren te hard nodig op de OK en de IC. We hielden als opleiders in het begin wekelijks onderling contact met de vraag wat we nodig hadden om weer van start te kunnen. Tijdens die gesprekken kwam het plan om samen verder te gaan. De herstart van de gestopte groep kwam daarvoor te vroeg, maar op het onderlinge vertrouwen dat tijdens die overleggen gegroeid is zijn we verder gegaan. Daarnaast hebben we tijdens de coronapandemie ook van elkaar geleerd wat werkt bij het afstandsonderwijs en wat niet. De samenwerking werd bespoedigd door het vertrouwen in elkaars kunnen en expertises.

Wat is het doel van deze samenwerking?

Met deze samenwerking willen we een gezamenlijke SPS-opleiding cree¨ren die kwalitatief sterker is dan de afzonderlijke opleidingen, en tevens flexibeler aangeboden kan worden aan de ziekenhuizen en studenten in onze regio’s. We kunnen nu bijvoorbeeld twee keer per jaar van start gaan.

Wat betekent deze samenwerking concreet voor de studenten?

Eigenlijk niet zo veel. Dat klinkt raar, maar in de manier hoe we de opleiding hebben georganiseerd blijft veel bij het oude vertrouwde. De inschrijving vindt volgens dezelfde bekende procedures plaats, in Rotterdam en in Amsterdam. Na de inschrijving krijgen de studenten echter hetzelfde onderwijsprogramma aangeboden. Ze volgen dezelfde lessen (digitaal) of fysiek in Amsterdam of Rotterdam. Er komt e´e´n gezamenlijke studiegids en studenten werken in dezelfde digitale leeromgeving.

Kwamen de huidige opleidingen van de Amstel Academie Amsterdam UMC en Erasmus MC Academie aardig overeen of zitten er aanzienlijke verschillen in de manier van opleiden tussen de verschillende opleidingsinstituten?

Jaren geleden is er op basis van een landelijke opleidingsblauwdruk een SPS-curriculum opgesteld. Dit vormde de basis voor de CZO-eindtermen. De academies hebben de SPS-opleiding afzonderlijk van elkaar aangeboden. Er zijn daardoor wel wat nuanceverschillen ontstaan tussen de opleidingen, maar niet dusdanig dat het een grote klus was om de curricula samen te smelten. Bij het opstellen van het nieuwe curriculum van de Amstel Academie en Erasmus MC Academie zijn we vooral uitgegaan van elkaars expertises en onze uitblinkende lessen en docenten. Die hebben de basis gevormd voor de onderlinge verdeling van lessen en trainingen tussen Amsterdam en Rotterdam.

Kun je aangeven hoe de opleiding eruitziet?

Onze gezamenlijke SPS-opleiding start in april 2022 voor het eerst, we hebben een startmoment in april en een in oktober. Het theoretische curriculum duurt circa negen maanden. De nieuw opgestelde EPA’s vormen de basis van ons gezamenlijke curriculum. De theoretische opleiding bestaat uit docent-ongebonden leermodules en uit live lessen die digitaal of op locatie in Amsterdam of Rotterdam worden aangeboden. In de lessen op locatie staan samen leren, klinisch redeneren en casusgestuurd onderwijs centraal. Voorbeelden van dergelijke lessen zijn verdiepende theorielessen over specifieke patie¨n- tendoelgroepen, een weerbaarheidstraining, vaardigheidslessen met betrekking tot presedatiescreening (gesprekstechnieken en lichamelijk onderzoek) en simulatietrainingen. De toetsing in de opleiding bestaat onder andere uit twee kennistoetsen, praktijkopdrachten en een eindopdracht. De theorietoetsen komen niet meer helemaal aan het einde, maar op verschillende momenten. Op deze manier kan de groei in de praktijk en de theorie beter op elkaar worden afgestemd.

Zijn jullie al tegen praktische bezwaren bij de implementatie aangelopen?

Een mogelijke hobbel was dat we een hernieuwde erkenningsaanvraag voor de SPS-opleiding hadden moeten aanvragen. Na overleg met het CZO bleek dit niet nodig te zijn. Het CZO juicht onze samenwerking toe en adviseerde ons om de invloed van de ziekenhuizen op de inhoud van de opleiding te borgen. Daarom hebben we in een vroeg stadium al nauw contact onderhouden met een delegatie van SPS-contactpersonen uit de ziekenhuizen in beide regio’s. De informatie die we uit die overleggen haalde staat aan de basis van de planning en ontwikkeling van het gezamenlijke SPS-curriculum. Zo hebben we een breed draagvlak gecree¨erd voor zowel de organisatie als de inhoud van onze nieuwe gezamenlijke SPS-opleiding.

Wat zien jullie als de voor- en nadelen van deze samenwerking?

Het vergt even wat organisatorische en inhoudelijke afstemming, maar wanneer we eenmaal ‘in de lucht’ zijn, is ons land een kwalitatief hoogstaande SPS-opleiding rijker die een groot deel van de ziekenhuizen in Nederland kan bedienen in het leveren van sedatiepraktijkspecialisten.

Wanneer is deze samenwerking voor jullie geslaagd?

Dat was die al vanaf de start. De handen ineenslaan voelde vanaf dag e´e´n goed. We bieden de ziekenhuizen door onze samenwerking een grotere opleidingscapaciteit, een kwalitatief (nog) betere SPS-opleiding en tevens meer flexibiliteit doordat we nu twee startmomenten per jaar hebben in plaats van e´e´n.

Hoe zien jullie de instroom van nieuwe sedatiepraktijkspecialisten in het kader van het personeelstekort op de OK?

De druk in de zorg is op het moment enorm, in de operatiekamers in het bijzonder. Er ligt een enorme uitdaging om de grote hoeveelheid operatieve inhaalzorg te realiseren. Er heerst schaarste onder operatiekamerpersoneel, waaronder ook anesthesiemedewerkers. Dat bemoeilijkt de instroom in de opleiding tot sedatiepraktijkspecialist. En dat terwijl zoals gezegd ook de vraag naar sedatiepraktijkspecialisten toeneemt. Dat maakt dat ziekenhuizen zich in een spagaat bevinden. Wij hopen dat de geboden flexibiliteit in onze nieuwe SPS-opleiding de ziekenhuizen meer in de gelegenheid zal stellen om anesthesiemedewerkers in te sturen voor de opleiding tot sedatiepraktijkspecialist.

Hoe zie jullie de toekomst van het vak van sedatiepraktijkspecialist?

Voorspellen is lastig. Om te weten welke kant het opgaat, moet je eerst weten waar je vandaan komt. In eerste instantie was sedatie door de sedatiepraktijkspecialisten alleen bij kortdurende procedures bij relatief gezonde patiënten. Al snel werden dat ook langere en intensievere procedures bij ziekere patie¨nten voor wie algehele anesthesie geen optie is. Het jonge beroep heeft zijn bestaansrecht in korte tijd bewezen. Nu gaat het om de verdere professionalisering van het beroep. Deze vernieuwde opleiding neemt een voorschot op die benodigde groeiende professionalisering van het vak. Daarnaast groeit de vraag naar sedatiepraktijkspecialisten elke dag. Dat zal betekenen dat ook het aantal SPS-studenten in de toekomst zal groeien. Dat betekent dat goede supervisie in de praktijk cruciaal is om kwalitatief hoogstaande sedatiepraktijkspecialisten te kunnen leveren. Het leren is zeker niet alleen op school, maar juist ook in de praktijk.

Meer informatie? Kijk op de website van de Amstel Academie of Erasmus MC Academie.