Wat is de waarde van sedatie?

Net als anesthesiologie is procedurele sedatie en analgesie (PSA) geen poortspecialisme, wat betekent dat deze specialismen geen “eigen” patiënten hebben. Dat is op zich logisch want je komt niet naar het ziekenhuis voor alleen een narcose of een sedatie, daar zit altijd een behandeling aan vast van bijvoorbeeld een chirurg of MDL-arts. Anesthesiologie en sedatie worden daarom ook ondersteunende specialismen genoemd. Maar worden niet op dezelfde manier gehonoreerd. Waarom niet?

Met de introductie van de ethernarcose in 1864 door William Morton ontwikkelde de geneeskunde in rap tempo. Operatietechnieken werden verfijnd, mede mogelijk gemaakt door de anesthesie. Anesthesie is een onmisbaar onderdeel van de operatie. Zonder anesthesie geen operatie. Geldt dit ook voor sedatie?

De zorgverzekeraars onderhandelen tegenwoordig met de ziekenhuizen over het tarief van een bepaalde ingreep of een DBC zoals het tegenwoordig heet. Dit tarief komt tot stand door alle kosten van het ziekenhuis op te tellen, waaronder de kosten voor anesthesie. Dit gaat echter voor een ingreep onder sedatie anders. Sedatie wordt (nog) niet gezien als standaard onderdeel van een behandeling, waardoor er geen tarief voor is. Het ziekenhuis schiet er dus financieel bij in. Naast financiële gevolgen kan deze constructie ook andere gevolgen hebben, voor de patiënten met name.

De introductie van de sedatie praktijk specialist in 2013 had alles te maken met de onveilige situaties die zich buiten de OK afspeelde wanneer een niet-anesthesioloog (vaak de behandelaar zelf) de patiënt sedeerde met langwerkende middelen zoals midazolam en pethidine. Na een aantal fatale incidenten was de maat vol en heeft de politiek aangedrongen op meer veiligheid bij sedaties buiten de OK. De geboorte van de sedatie praktijk specialist, die voorheen als anesthesiemedewerker vooral op de OK werkte, was de resultante van deze oproep.

Inmiddels is PSA zo succesvol geworden dat we dreigen aan dit succes ten onder te gaan. Waarom? De vraag naar PSA neemt exponentieel toe, maar de kosten daardoor ook. Kosten die niet vergoed worden. En daar wringt de schoen. Wat zijn deze kosten? Vooral personeel. Omdat een sedatie praktijk specialist ook een anesthesiemedewerker is (verplichte combi), wordt er aan twee kanten aan deze functionaris getrokken. Enerzijds door de OK, waar het geld verdiend wordt door het ziekenhuis en anderzijds door de specialismen waarbij zij de afgelopen 4 tot 5 jaar voor een veilige sedatie buiten de OK zorgen. Met daarbij de situatie dat anesthesiemedewerkers een zeer schaars goed zijn op dit moment, dreigt de trekkracht van de OK sterker te worden. Vanuit financieel oogpunt is dit plausibel, maar roept wel de oude discussie op wat veiligheid (en comfort) mag kosten.

Loopt de sedatiepraktijk en hiermee de veiligheid een gevaar? Het is maar waar je als organisatie de focus legt en welke indicaties je stelt voor sedatie. Daarnaast zou een financieringssysteem naar analogie met de anesthesie een groot verschil maken en je verlaagd daarmee de drempel om te kiezen voor PSA in plaats van een “roesje” door de behandelaar zelf. Je lost daarmee het bemensingsprobleem echter niet op en je blijft daardoor overgeleverd aan de keuze van de organisatie: "Laten we de OK doordraaien of de sedatie?"

Ik ben bang dat ik het antwoord al weet…