‘We willen een frisse wind door de zorg laten waaien’

Jonge, ambitieuze en optimistische geneeskundestudenten zetten de denktank Gezond Verstand op. Doel is een toekomstbestendige zorg, waarvan nieuwe en frisse ideeën de basis gaan vormen. De denktank Gezond Verstand werd vorig jaar opgericht door Daantje Gratama. Ze is nu 24 jaar en loopt momenteel haar coschappen in het Tergooi MC, locatie Blaricum. Het idee voor de denktank kwam niet toevallig. ‘We hadden kennisgemaakt met corona en alle gevolgen van dien. De zorg kwam van alle kanten onder druk te staan en overal dook ineens het begrip zorgcrisis op.’

Die ging alleen veel verder dan alleen volle ziekenhuizen tijdens de pandemie, merkte Gratama: ‘We realiseerden ons dat die zorgcrisis al voor de pandemie bestond, en ook langer zou gaan duren. We kwamen steeds vaker dingen tegen waarvan ik dacht: waarom weten we dit niet?’

Gratama richtte een stichting op. Met een bestuur, waarvan zij zelf voorzitter is, en een comité van aanbeveling om u tegen te zeggen. Daarin zitten grote namen als voorzitter tabakspreventie jeugd Wanda de Kanter, voorzitter NWO professor Marcel Levi, voorzitter van de raad van bestuur van het UMCU Margriet Schneider, huisarts en columnist Danka Stuijver en Brigit Toebes, hoogleraar gezondheidsrecht in internationaal perspectief.

In een mission statement op de website is het grote doel waarmee Gezond Verstand aan de slag gaat bondig aangegeven:
‘De groeiende zorgvraag moet ingedamd worden, er moet gekeken worden naar de patiënt in de maatschappij, en de opkomende digitale technologie biedt kansen die nu vaak onbenut blijven. De verschillende partijen met elk eigen belangen maken besluitvorming omtrent grote zorgthema’s ingewikkeld. Wij geloven dat jonge studenten de frisse wind kunnen zijn in het huidige zorgklimaat.’

Dat betekent, jong of oud, dat je keuzes moet maken, anders verdrink je in de complexiteit en gebeurt er nog niets. Het probleem is groot en divers, beseft ook Gratama, en er zijn geen quick fixes: ‘Voor studenten geneeskunde kun je het curriculum actualiseren, maar ik vroeg me af hoe je als student zicht krijgt op wat er allemaal speelt in de zorg. Er zijn zo veel factoren die daar invloed op hebben. We hebben daarom gekozen voor een multidisciplinaire aanpak, maar beperken ons tot scherp afgebakende thema’s.’

De praktijk is daarbij leidend, Gezond Verstand is geen praatclub: ‘Met de stichting Gezond Verstand willen we ambitieuze, maatschappelijk georiënteerde topstudenten laten nadenken over verandering en verbetering binnen de zorg door het organiseren van evenementen, case-dagen en een denktank.’

Beginnen met studenten is voor Gratama belangrijk: ‘In de opleiding ligt de focus voornamelijk op het ziekenhuis, terwijl de zorg veel en veel breder is. Studenten geneeskunde die meedoen, kunnen daardoor hun blik belangrijk verruimen. Daarvoor kunnen ieder jaar twintig studenten meedoen aan de denktank.’
Die jaarlijkse denktank staat in alle activiteiten bovenaan. Vijf maanden lang krijgen deelnemers de kans om zich persoonlijk en professioneel te ontwikkelen. Het idee is dat zij een soort geneeskundigen van de toekomst worden. Deze nieuwe generatie, studenten van alle richtingen met affiniteit voor de zorg, zal de kans krijgen om mee te denken over een beter zorgsysteem en kennis te maken met de verschillende partijen die hierbinnen een rol spelen.

De deelnemende studenten worden verdeeld in groepen, elke groep werkt aan een subvraag binnen het hoofdthema. Een consultant begeleidt ze tijdens de probleemanalyse en het werken naar een oplossing, die op een symposium worden gepresenteerd.
Gezond Verstand organiseert ook een Talent Class, een ook alweer zeer praktijkgericht netwerk van studenten die affiniteit hebben met de zorg en graag kennis willen maken met het bijbehorende bedrijfsleven.

Gratama heeft niet de illusie dat de zorg door haar initiatief direct ingrijpend zal veranderen: ‘Dat gaat niet gebeuren.’ De politiek is bijvoorbeeld een belangrijke factor, maar aanschuiven bij minister Kuipers is voor later. Eerst de basis opbouwen. ‘We beginnen met het vergaren van kennis en het trekken van aandacht voor waar we mee bezig zijn. We hopen dat we de stem kunnen zijn van een generatie die wil meedenken over de zorg en dingen wil veranderen. We hebben grote ambities, maar we zetten kleine stapjes.
Ons belangrijkste doel voor nu is studenten met een andere blik naar de zorg te laten kijken. Niet alleen geneeskundestudenten trouwens. Wat wij heel belangrijk vinden, is dat er juist veel verschillende studieachtergronden betrokken worden bij de denktank. Een multidisciplinaire benadering, waarvoor in het UMC professor Westerveld vaak heeft gepleit. We beperken zelfs de selectie van geneeskundestudenten, om zo veel mogelijk achtergronden bij elkaar te brengen. Nu doen bijvoorbeeld ook studenten data science, epidemiologie, neuropsychologie en bestuurs- en organisatiewetenschappen mee.’

Ze heeft zelf wel een idee van welke kant de zorg in de toekomst op zal gaan:: ‘Mijn generatie wordt meer opgeleid om samen te werken, en ik denk dat het vooral belangrijk is om meer aandacht te hebben voor een interdisciplinaire benadering. Dat kun je ook betrekken op de OK. Mensen met verschillende functies hebben vaak een andere kijk op dingen. Ik denk dat het belangrijk is dat we meer van elkaar gaan leren.
Hiërarchie blijft binnen een organisatie belangrijk, maar we moeten meer gebruikmaken van elkaars visie. Verpleegkundigen, artsen, OK-personeel, we kunnen zo veel van elkaar leren. We hebben namelijk allemaal hetzelfde doel: de beste zorg leveren voor de patiënt.’

Tekst: Enno de Wit