Zorgquotiënt

Wie in het leger heeft gediend kent het begrip wel. Sneuvelbereidheid. Het begrip is mogelijk geïnspireerd door het bekende citaat van Alfred Lord Tennyson in zijn beroemde gedicht The Charge of the Light Brigade uit 1854 over soldatenmoed: ‘Theirs not to make reply, Theirs not to reason why, Theirs but to do and die.’ Mensen die het woord sneuvelbereidheid gebruiken, proberen meestal aan te geven dat militairen bij inzet rekening moeten houden met grote risico’s en ondanks die risico’s hun opdracht moeten uitvoeren. Of zoals generaal Mart de Kruif dat ooit treffend formuleerde: ‘doorgaan waar anderen ophouden’.

Doorgaan waar andere ophouden. Dat vereist moed. De moed om door te gaan, risico lopen, opoffering en de mogelijkheid incalculeren dat je het hoogste offer moet brengen. ‘Werken in de frontlinie, de strijd tegen het coronavirus, frontberichten. het coronavirus als gemeenschappelijke vijand.’ Artsen, verpleegkundigen, OK personeel en schoonmakers, zij werden de metaforische frontsoldaten en gingen door waar andere ophielden. Is dat wat we moedig noemen? Of is het de plicht die iedereen op dat moment voelde? Moed is ook de intrinsieke motivatie hebben om een taak te volbrengen en doorgaan waar andere ophouden.

Maar van wie weten we op voorhand dat hij of zij moedig is? Wie gaat er door waar andere weigeren ingezet te worden bij een tweede coronagolf of daar openlijk over twijfelen of deze twijfel voeden op social media? Kun je dat meten? Voor het meten van intelligentie hebben we een helder begrip: het intelligentiequotiënt. Omdat intelligentie vrij algemeen wordt gezien als goede voorspeller van probleemoplossend vermogen. Het concept intelligentie is dus meetbaar en het instrument is de IQ-test. Ik durf de stelling aan dat het vermogen om onbaatzuchtig te blijven zorgen voor patiënten op een gelijksoortige manier normaal verdeeld is onder de mensheid. Dus moet er ook zoiets zijn als een ‘zorgquotiënt’. Dat is te definiëren als de mate waarin een persoon onder extreem stressvolle omstandigheden onbaatzuchtig inzetbaar blijft. De moedigen zijn de positieve uitschieters (hoge ZQ) en de minder onbaatzuchtige de negatieve uitschieters (lage ZQ).

Terug naar de oorlogsmetafoor. Ofschoon ik de metafoor op verschillende punten mank vind gaan, maakt hij een aantal zaken wel heel helder. Net als soldaten hebben wij als metaforische zorgsoldaten de plicht om te doen waar we voor zijn in tijden van crisis, namelijk de maatschappij op de been houden. Onbaatzuchtig en moedig je taak uitvoeren, zonder daar bij voorbaat voorwaarden aan te verbinden. Oorlogje spelen in vredestijd op de Veluwe kunnen we allemaal, maar als het er echt om gaat moeten we er zonder morren en onvoorwaardelijk staan, bonus of niet…