Geen groter risico bij minder ingrijpende operatie bij baarmoederhals-kanker

Voor effectieve behandeling van baarmoederhalskanker is het verwijderen van de baarmoeder in de meeste gevallen noodzakelijk. In een vroeg stadium is een minder ingrijpende operatie nodig dan tot nu gebruikelijk was. Dat verkleint de kans op complicaties tijdens en na de ingreep, zoals pijn bij het vrijen of niet normaal kunnen plassen. Dit blijkt uit de internationale SHAPE-studie waaraan ook het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) deelnam.

Jaarlijks krijgen meer dan 800 vrouwen in Nederland de diagnose baarmoederhalskanker. Als er nog geen uitzaaiingen zijn is een radicale baarmoederverwijdering wereldwijd de standaardbehandeling om kwaadaardige cellen te verwijderen en terugkomst van kanker te voorkomen. Bij deze operatie wordt de baarmoeder en een groot deel van het weefsel eromheen verwijderd, waaronder het bovenste deel van de vagina. Veel vrouwen hebben nadien last van complicaties en bijwerkingen die hun leven negatief beïnvloeden. Onderzoekers wilden daarom nagaan of een minder radicale operatie waarbij minder weefsel wordt weggehaald, ook effectief was.

Aan het SHAPE-onderzoek deden vrouwen uit meer dan twaalf landen mee, waaronder 110 vrouwen uit Nederland. Gynaecoloog-oncoloog Cor de Kroon leidde het Nederlandse onderzoeksteam: “Zoals we al hoopten bleek dat bij een wat minder ingrijpende operatie de kans op terugkomst van kanker net zo klein was als bij een uitgebreide operatie. De hele wereld wachtte op deze resultaten omdat we nu eindelijk de standaardbehandeling kunnen aanpassen. Daardoor kunnen we bij ongeveer de helft van de vrouwen met een vroeg stadium baarmoederhalskanker een minder uitgebreide operatie doen.”

Volgens De Kroon sluit dit aan bij de wens binnen de oncologie om te de-escaleren en dus minder zware behandelingen te geven als dat mogelijk is. “Met een simpelere ingreep stellen we patiënten minder bloot aan onnodige bijwerkingen en complicaties en kunnen we ook nog eens tijd en geld te besparen. Want de operatie duurt minstens 90 minuten korter, vrouwen liggen twee dagen minder lang in het ziekenhuis en zijn sneller weer aan het werk na de simpele operatie. Dus een win-winsituatie voor alle betrokkenen.”

Samenwerking

Het onderzoek Radical Versus Simple Hysterectomy and Pelvic Node Dissection With Low-risk Early Stage Cervical Cancer (SHAPE) is een samenwerking tussen wetenschappers uit 12 landen onder leiding van de Canadian Cancer Trials Group. Onder leiding van het LUMC namen nog 6 andere ziekenhuizen in Nederland deel aan de studie: het Erasmus Medisch Centrum, Antoni van Leeuwenhoek, Universitair Medisch Centrum Groningen, Catharina Ziekenhuis, Amsterdam UMC en het Radboud Ziekenhuis. De Nederlandse participatie werd gesponsord door KWF Kankerbestrijding.