Muziek werkt als medicijn na een openhartoperatie

Patiënten die voor, tijdens of na een ingreep naar muziek luisteren hebben daardoor zelfs na een openhartoperatie minder angst en pijn. Dat blijkt uit een grote nieuwe analyse van bestaande studies door onderzoekers van het Erasmus MC. Zij publiceren hun bevindingen vandaag in het Britse wetenschappelijk tijdschrift Open Heart. De onderzoekers zien met name een positief effect op de angst van patiënten wanneer zij muziek beluisteren na de operatie. ‘Dat komt omdat er wereldwijd meer studies zijn waarin muziek na de hartoperatie is gebruikt, dan voor of tijdens de ingreep, zegt arts-onderzoeker Ellaha Kakar. ‘Angst en pijn na de operatie kunnen het herstel bemoeilijken. We zien dat meerdere dagen minimaal een half uur naar muziek luisteren die angst tot 8 dagen na de hartoperatie kan verminderen.’

Het effect op angst is vergelijkbaar met de werking van rustgevende medicijnen zoals midazolam. Het effect van pijn was moeilijker te vergelijken. ‘Onze conclusie is dat muziek in de standaard zorg veelbelovend is. Muziek is makkelijk toepasbaar en heeft geen risico’s voor patiënten.’

Dat muziek angst, stress en pijn kan verminderen bij patiënten met verschillende typen chirurgische operaties was al bekend . Ook dat het een gunstig effect heeft op het gebruik van medicijnen zoals benzodiazepinen en opioïden. ‘Die middelen om angst en pijn te behandelen zijn effectief, maar kunnen ook leiden tot ernstige bijwerkingen die bij het toepassen van muziek niet worden gevonden.’

Kakar en haar collega’s vroegen zich af of muziek ook de angst en pijn kan verlichten specifiek bij patiënten die een ingrijpende operatie ondergaan aan de bloedvaten van het hart of vervanging van de hartkleppen. ‘Zij ervaren rondom de ingreep vaak veel angst en hierdoor ook meer pijn na de ingreep. Zij worden na de operatie opgenomen op de intensive care unit, waarvan bekend is dat patiënten daar ook veel last hebben van andere stressfactoren.’

Studies
Kakar onderzocht 20 gerandomiseerde studies die tot nu toe zijn gepubliceerd in de literatuur over muziek en het effect op angst en pijn bij patiënten met een bypassoperatie of minder pijn na operatie, hartklepvervanging. Zo’n onderzoek wordt ook wel een systematische review genoemd. Verder voegde ze met collega’s nog eens de gegevens van 16 van deze studies samen, ook wel een meta-analyse genoemd. Deze studies zijn gebaseerd op de gegevens van meer dan 2.000 hartpatiënten tussen 1992-2019. De wetenschappelijke publicatie is terug te vinden op de website van Open Heart .

Onderzoeksgroep
De bevindingen horen in de reeks van onderzoeken van de onderzoeksgroep Muziek als Medicijn , geleid door Hans Jeekel, emeritus hoogleraar chirurgie, en anesthesioloog dr. Markus Klimek. Het doel is om muziek als behandeling in de reguliere zorg een plaats te geven.