Beeldgeleide chirurgie ondersteunt chirurg in zoektocht naar kankercellen

Het inspuiten van een fluorescerende contrastvloeistof bij patiënten met endeldarmkanker vóór een operatie, maakt het voor chirurgen tijdens de operatie mogelijk om nog nauwkeuriger tumorweefsel te verwijderen en gezond weefsel te sparen. Drie Nederlandse ziekenhuizen zijn gestart met dit baanbrekende onderzoek om darmkanker te behandelen. Het gaat om het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), het Erasmus MC in Rotterdam en het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven in samenwerking met het Centre for Human Drug Research (CHDR).

Patiënten met grote lokaal voortgeschreden endeldarmtumoren of met teruggekeerde endeldarmkanker krijgen een aantal dagen voor de operatie bij het CHDR in Leiden een speciaal ontwikkelde tumor-specifieke marker (SGM-101) via een infuus toegediend. Het is een fluorescerende contrastvloeistof die zich specifiek hecht aan de tumorcellen. “Vergelijk het met een fluorescerende jas die oplicht in het donker als er licht opvalt”, zegt hoofdonderzoeker en chirurg dr. Alexander Vahrmeijer (LUMC). Tijdens de operatie gaat het licht op de operatiekamer uit en lichten de tumoren middels een speciale infraroodcamera op. “Het effect is tweeledig”, gaat hij verder, “tumoren die niet te zien zijn met het blote oog worden zichtbaar en plekken waarvan we vermoeden dat het een tumor is, maar wat gezond weefsel blijkt te zijn, kunnen dus worden gespaard.”

Extra middel
Chirurg dr. Miranda Kusters van het Catharina Ziekenhuis is enthousiast over de nieuwe behandeltechniek. “Je ziet op een monitor in de OK direct waar tumoren zitten en belangrijker nog, in dertig procent van de gevallen treffen we meer tumorweefsel aan dan we dachten. Tot nu toe moesten we het doen met wat onze ogen zagen, onze handen voelden en wat vooraf op scans te zien was. Dit is een extra middel om ons als chirurg te helpen.”

Miljoen subsidie KWF Kankerbestrijding
De eerste resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het Britse medisch tijdschrift The Lancet Gatroenterology & Hepatology. “De komende jaren moet uit onderzoek blijken of deze techniek meerwaarde heeft voor de levensverwachting van patiënten”, zegt Vahrmeijer. Uitgebreider onderzoek onder zo’n 200 patiënten moet dit aantonen. Hoofdonderzoekers dr. Alexander Vahrmeijer (LUMC), dr. Denise Hilling (LUMC), prof. dr. Koos Burggraaf (CHDR), dr. Pim Burger (Erasmus MC), prof. dr. Kees Verhoef (Erasmus MC), dr. Miranda Kusters (Catharina Ziekenhuis) en prof. dr. Harm Rutten (Catharina Ziekenhuis) gaan hierbij een langdurig samenwerkingsverband aan om de kwaliteit van de endeldarmkanker chirurgie te verbeteren. KWF Kankerbestrijding heeft daarvoor 1 miljoen euro subsidie beschikbaar gesteld.