Hartdonatie na circulatiestilstand in opkomst

Harttransplantatie nadat het hart heeft stilgestaan (DCD) kan het aanbod van donororganen flink vergroten. Sinds de hersendood kan worden vastgesteld (DBD), waarbij organen nog functioneren en het donorhart van betere kwaliteit is, is ervan afgestapt. Met machineperfusie, waarbij het hart na het overlijden weer op gang wordt gebracht in een machine, zijn ook DCD-harten geschikt voor donatie met betere uitkomstkansen. “DCD-harttransplantatie kan het potentieel van donororganen flink vergroten,” schrijven onderzoekers van Erasmus MC in Medisch Contact.

In Nederland is een groot tekort aan donorharten. 15% van de volwassenen op de wachtlijst voor een transplantatie overlijdt voordat de transplantatie heeft kunnen plaatsvinden. Bij kinderen gaat het zelfs om 30% sterfte op de wachtlijst. In Nederland vinden harttransplantaties plaats volgens de DBD (Donation after Brain Death, donatie na hersendood)-methode. Hersendood kan volgens strikte criteria worden vastgesteld. De hersenen werken dan niet meer, maar de bloedsomloop nog wel. Na hersendood worden de organen uitgenomen en op ijs getransporteerd naar de ontvangers.

Arts-onderzoeker Stefan Roest van de afdeling Cardiologie van het Erasmus MC, is eerste auteur van het artikel, waarin wordt gepleit om ook het potentieel van donorharten uit DCD (Donation after Circulatory Death, donatie na circulatiestilstand) te benutten. Roest: “Bij DCD is de bloedsomloop van de donor gestopt en was er al sprake van een medisch uitzichtloze situatie of een euthanasiewens. Een DCD-hart kan echter snel schade oplopen. Dertig minuten na het stoppen van de bloedsomloop is het hart van de overledene waarschijnlijk al niet meer bruikbaar voor donatie. Als een donor geschikt blijkt, staat er een OK-team klaar om het hart uit te nemen, na een ‘hands off’ periode van vijf minuten na het overlijden. Het hart wordt na uitname aan de perfusiemachine verbonden, waardoor het weer gaat kloppen en beoordeeld kan worden, visueel en met bloedonderzoek.”

Dr. Olivier Manintveld, corresponding author en cardioloog in het Erasmus MC vult aan: “In Engeland is het aantal harttransplantaties sinds 2015, de start van de toepassing van DCD, met bijna 50% toegenomen. Er is zelfs sprake van verkorting van de wachtlijst voor harttransplantatie. Dit is iets wat nergens anders ter wereld is vertoond en is echt de verdienste van de introductie van DCD-harttransplantatie. In Nederland hopen we in 2019 mogelijk te maken dat DCD- harttransplantatie ook hier zijn intrede kan doen. Daarvoor zullen DCD donoren gescreend moeten gaan worden om te zien of ze geschikt zijn om ook hun hart te donoren. Hiervoor zouden zelfs euthanasiepatiënten in aanmerking kunnen komen. Als hiermee 10 extra harttransplantaties per jaar worden verricht dan betekent dat al een toename van 25% van het aantal harttransplantaties per jaar. De toekomst zal moeten uitwijzen hoeveel extra harttransplantaties er echt verricht kunnen worden.”

De onderzoekers van Erasmus MC, UMC Utrecht en UMC Groningen pleiten er in Medisch Contact voor, om ook DCD-transplantaties uit te voeren in Nederland, ook al zijn er nog geen langetermijnresultaten bekend. Roest: “Nu sterven er mensen op de wachtlijst, terwijl de eerste resultaten uit Engeland en Australië veelbelovend zijn.”