Pijn tijdens een keizersnede: een onderschat klinisch fenomeen

Jaarlijks ondergaan ongeveer 30.000 vrouwen in Nederland een keizersnede. Hoewel neuraxiale anesthesie standaard wordt toegepast, blijkt uit recente internationale literatuur dat 10–15% van de vrouwen tijdens de ingreep toch pijn ervaart. Nederlandse cijfers ontbreken nog, maar experts vermoeden dat de incidentie vergelijkbaar is met internationale data. Desondanks wordt deze mogelijkheid in de preoperatieve voorlichting meestal niet expliciet benoemd.

Bij geplande sectio’s wordt vlak voor de operatie een spinale anesthesie geplaatst. In spoedsituaties – waarbij een epiduraal al eerder voor weeënpijn is gegeven – wordt regelmatig dezelfde epidurale katheter gebruikt voor aanvullende analgesie. Juist deze groep lijkt een verhoogd risico te hebben op intra-operatieve pijnbeleving.

Wanneer tijdens de ingreep pijn optreedt, wordt doorgaans aanvullende medicatie via de spinale of epidurale techniek of via het infuus toegediend. In zeldzame gevallen is conversie naar algehele anesthesie noodzakelijk, wat implicaties kan hebben voor de neonatale conditie vanwege passage van anesthetica.

Op dit moment ontbreekt in Nederland zowel structurele registratie als specifieke richtlijnvorming rondom pijn tijdens een keizersnede. De NVOG en de NVA hebben aangegeven dat zij gezamenlijk landelijke afspraken willen ontwikkelen en werken aan een nieuwe richtlijn om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is betere communicatie naar patiënten en uniforme documentatie van pijnbeleving tijdens de ingreep.

Voor vrouwen die pijn ervaren, zoals in de casus van ervaringsdeskundige Ellen, blijkt erkenning en adequate verslaglegging essentieel. Structurele registratie is bovendien nodig om epidemiologische data te verzamelen en om toekomstige zorginhoudelijke verbeteringen te onderbouwen.