Een zorg(e)loze toekomst voor de OK? We staan voor vijf uitdagingen!

We slagen er maar niet in om het personeelstekort op de OK de kop in te drukken, alle goede wil en inzet ten spijt. De inhaalzorg en de naweeën van de coronajaren leggen de kwetsbaarheid van ons systeem bloot. We dreigen vast te lopen en misschien zitten we al vaster dan we beseffen. Vast in een wirwar van opleidingen, vast in onze fuikfunctie, vast in onze juridische status als OK-professionals en vast in onze onzichtbaarheid naar de buitenwereld. Het is vijf voor twaalf en een oplossing is nog niet in beeld. Of ligt de oplossing voor onze neus, maar willen we het niet zien?

Ach, was het maar zo simpel. Er is geen quick fix en nee, de oplossing ligt ook niet voor onze neus helaas. Maar veel ervaring met dit probleem hebben we wel. Personeelstekorten op de OK zijn al zo oud als de OK zelf. Serieuze politieke aandacht voor dit onderwerp is er altijd maar mondjesmaat geweest, maar dat tij lijkt zich te keren. Er moet zorg ingehaald worden, en veel ook! En dan ook nog het liefst dit jaar klaar. En zoals altijd gaat ons bikkels dat weer lukken. Maar het piept en kraakt. We hebben gewoon meer collega’s nodig en daarmee staan we voor een uitdaging. Niet voor één, maar wel vijf!

Creëer meer autonomie en zelfstandigheid

Van oudsher is onze corebusiness ‘assisteren’. De anesthesiemedewerker van nu heette vroeger anesthesieassistent. Een nieuwe naam, maar dezelfde taken. Een mooier etiket, maar dezelfde wijn. De operatieassistenten hebben deze taalkundige evolutie (nog) niet doorgemaakt. Operatiemedewerker klinkt ook minder fancy. Lekker zo houden. Hoe mooi we het qua naamgeving ook maken, we blijven assistenten met beperkte bevoegdheden en eindverantwoordelijkheid. Dat is nu eenmaal inherent aan de functie. Ben je op zoek naar meer zelfstandigheid, dan hebben anesthesiemedewerkers een gedeeltelijk escape. Sedatieprakijkspecialist worden. Of zoals sommige het liever noemen, sedationist. Klinkt een beetje als anesthesist en geeft net even wat meer taalkundige body. Vinden we blijkbaar fijn. Operatieassistenten hebben minder escapes. Zij zijn veroordeeld tot minder zelfstandigheid waarbij de nadruk - meer dan bij anesthesiemedewerkers - op assisteren ligt. Afhankelijk van je aard past deze rol je in meer of mindere mate. Voor veel operatieassistenten gaat deze ondergeschikte rol op een gegeven moment zijn tol eisen. De jongere generatie (de millennials, geboren tussen 1980 en 1995) kiest er veelal om die reden voor om de 40 dienstjaren niet vol te maken. Autonomie in het werk is voor die doelgroep uitermate belangrijk. https://www.careerwise.nl/young-professionals-en-werk/young-professional-onderzoek/autonomie-en-vrijheid/
Dus wil je deze groep rekruteren en - nog belangrijker - daarna behouden, dan ligt hier de uitdaging. https://maqqie.nl/happening/hoe-bind-en-motiveer-je-millennials

Verminder chauvinisme

Chauvinisme: ‘voorliefde voor eigen volk’, vrij vertaald in het Nederlands. Zo zouden nieuwkomers, zoals Bachelor Medische Hulpverleners (BMH), de cultuur op de OK wel eens kunnen ervaren. De instroom en acceptatie van deze nieuwe collega’s, met een andere opleidingsvorm dan de klassieke inservice-opleiding, gaat allesbehalve soepel. Deze zeer welkome handen en hersens aan het bed proberen zich met moeite een weg te banen op zoek naar acceptatie op de OK. Gelukkig zijn er ziekenhuizen die zich niet laten weerhouden door de vooroordelen over deze nieuwkomers en hebben hun deuren geopend. Na een traineeship zijn deze Bachelor Medisch Hulpverleners zonder problemen opgenomen in hun OK-teams. Laten we hopen dat dit goede voorbeeld doet volgen. https://www.okvisie.nl/blog/voor-mij-is-er-een-verschil-tussen-verzorgen-en-zorgen

Gelukkig hebben niet alle nieuwkomers het moeilijk. De HBO-VT (Verpleegkundige Technische stroom) heeft inmiddels wel een plaats verworven naast de traditionele inservice opleidingen, dus er lijkt wat te schuiven in onze voorliefde.

Verbeter werkomstandigheden

Werkgevers focussen onvoldoende op de redenen waarom OK-professionals vertrekken en in veel gevallen gaan werken als zzp’er of detacheerder. Uit onvrede over het rooster, de werkdruk, de sfeer op de werkvloer. Zij willen vooral en alleen patiëntenzorg doen, geen additionele werkzaamheden op de afdeling, zoals verplichte werkgroepjes en eindeloze werkoverleggen. Ook wil men meer grip op het rooster en onafhankelijk zijn. En natuurlijk zijn betere financiële voorwaarden ook een veel gehoorde reden. Hoe eenvoudig is het om als werkgever met deze punten aan de slag te gaan? Dat niet iedereen opeens in FWG 70 kan komen begrijpen we allemaal, maar aan de andere punten valt zeker te werken.

Zorg voor meer carrièreperspectief

Ben je operatieassistent of anesthesiemedewerker, dan blijf je dat als je geen andere ambities hebt. Is daar iets mis mee? Nee, in principe niet. Maar de huidige jonge generatie - lees de millennials - wil zoveel mogelijk meemaken, veel verschillende nieuwe dingen leren. Geen routine, maar afwisseling. Wat onze werkplek biedt staat haaks op waar de millennial naar op zoek is. Gelukkig biedt het EPA-gestuurde onderwijs in dit kader een sprankje hoop, bijvoorbeeld voor anesthesiemedewerkers die ook ingezet willen worden op de ic. Zij kunnen in de nabije toekomst de benodigde ic-EPA’s behalen en gaan rouleren tussen de ic en de anesthesie. Hoe dat ‘BIG-technisch’ geregeld gaat worden voor anesthesiemedewerkers die geen verpleegkundige (met BIG-registratie) zijn is de uitdaging. Een bredere inzet van EPA-gestuurd onderwijs kan een belangrijke knop zijn waar we op kunnen drukken om het (flexibel) werken op de OK aantrekkelijker te maken.

Focus op betere interne - en externe PR

Dit is een “gouwe ouwe” en hier is al veel over gezegd en geschreven: https://www.okvisie.nl/blog/personeelstekort-doe-maar. Dit punt lijkt een “no-brainer”, maar ook hierin lijken we maar niet te kunnen slagen. Zelfs onze collega-verpleegkundigen die een dagje stage komen lopen op de OK hebben geen idee wat een anesthesiemedewerker allemaal doet en wat niet. Laat staan een middelbare scholier die voor een beroepskeuze of -richting staat. Veel anesthesiemedewerkers en operatieassistenten werden zich ooit bij toeval, of van horen zeggen, bewust van hun toekomstige beroep. Toegegeven, het is geen alledaags beroep, maar meer en betere PR kan geen kwaad.

Vijf uitdagingen en er is nog maar weinig tijd. De vergrijzing maakt de urgentie van onze uitdagingen nog hoger. Het piept en kraakt, het ziekteverzuim is sky high en het einde lijkt nog niet in zicht. Redden we het voor twaalf uur?